Dunya Uyghur Qurultiyining, "Dunya Insan Heqliri Omomiy Bayannamisi" Élan Qilinghanliqining 60 – Yilliqi Munasiwiti Bilen Chaqirighi

Dunya Uyghur Qurultiyi terkibidiki barliq teshkilatlirigha, Wetenperwerlerge :

1948 – yili 12 – ayning 10 – küni Birleshken döwletler teshkilati teripidin jemi 30 maddidin terkip tapqan Dunya insan heqliri omomiy bayannamisi élan qilinghan bolup, shundin buyan bu bayanname, dunya milletlirining we insanlirining heq – hoqoqlirini, hörüyitini we erkinlikini qoghdashtiki tüp nizam we pirinsip süpitide herqaysi el xelqliri teripidin qedirlinip kelinmekte.

Birleshken döwletler teshkilati her yili 12 – ayning 10 – küni, "Dunya Insan Heqliri Küni " dep élan qilip, Dunya insan heqliri omomiy bayannamisi élan qilinghan bu tarixi ehmiyetke ige künni xatirilesh bilen birge, biz Uyghurlargha oxshash milliy mewjutluqi eghir tehditke we insani heq – hoqoqliri qattiq depsendichilikke uchrawatqan esir milletlerning yürek sadasini we dat – peryatlirini dunya jamaetchilikige tuyghuzuwelish üchün xelqaraliq siyasi zimin harizlap kelmekte.

Dunya Uyghur Qurultiyi yillardin buyan Dunya insan heqliri küni din paydilinip türlük shekildiki paaliyetlerni uyushturush arqiliq, kommunist Xitay hakimiyitining zulmi astida eziliwatqan xelqimizning echinishliq sadasini we arzu – isteklirini dunya jemeetchilikige anglitishqa tiriship keldi.

Bu yilqi Dunya insan heqliri küni bolsa, Dunya insan heqliri omomiy bayannamisi elan qilinghanliqining 60 yilliq xatire küni bolghini üchün alahide ehmiyetke ige bolup, Birleshken döwletler teshkilati, demokratik eller we xelqaraliq kishilik hoqoq teshkilatliri bu ehmiyetlik künni daghdugha we tentene bilen kütiwelishqa hazirlanmaqta.

Dunya insan heqliri omomiy bayannamisi élan qilinghinigha 60 yil bolghan we bu jeryanida Insan Heqlirige ehmiyet berish dunya doletlirining eng muhim siyasetliridin birige aylanghan bolsimu, amma Xitay komunist hakimiyiti bu bayannamining rohini we tüp pirinsiplirini eghir derijide ayaq asti qilip, Uyghur xelqighe pütmes – tügimes balayi – apetlerni elip keldi.

Mesilen, hazirqi kommunist Xitay hakimiyitining atalmish qanunsit diniy unsurlargha zerbe berish digen niqap astida xelqimizge qarita elip beriwatqan dinsizlashturush siyasiti, chong gherbi shimalni echish digen namda Sherqiy türkistan rayonida yerliklerge qarita yürgüziwatqan iqtisadi jehettiki talan – taraj siyasiti, atalmish qosh tilliq oqutush digen namda elip beriwatqan Uyghurlarning milliy maaripini xitaylashturush siyasiti, uyghurlarning neslini qurutush meqsidide elip beriwatqan atalmish pilanliq tughut siyasiti, atalmish eshinche emgek küchlirini bashqa yurtlargha yüzlendürüsh digen namda Uyghur qizlirini Xitayning ichki ölkilirige mejburi yötkesh siyasiti, 3 xil küchlerge zerbe berish digen namda uyghurlargha qaritip keliwatqan qanunsiz tutqun qilish, öltürüsh, qiyin – qistqqqa elish herikiti … mana bularning hemmisi, Dunya insan heqliri omomiy bayannamisi ning ochuq – ashkare halda depsende qilinishining janliq ispatliridin ibaret.

Bügün, demokratiye we kishilik hoqoq pirinsipliri insaniyet dunyasining ortaq qimmet qarishigha aylandi, Dunya insan heqliri omomiy bayannamisi ning pirinsipliri bizge oxshighan mustemlike astida yashawatqan esir milletlerning teqdirining hel qilinishida muhim bir amillardin biri bulup rol oynap kelmekte.

Shunga Dunya Uyghur Qurultiyi, barliq Sherqiy Turkistan teshkilatlirini, 12 – ayning 10 – küni Dunya insan heqliri küni de özliri turiwatqan ellerde namayish qilish, Uyghurlarning kishilik hoqoq weziyiti heqqide ilmiy muhakime yighinliri uyushturush, axbarat – bayanat elan qilish … qatarliq shekil we usullardin paydilinip, weten ichidiki xelqimizning yürek sadalirini roshen we ünümlük halda tuyghuzush üchün hazirdin bashlap jiddi teyarliq körüshke we gheyret, küch serip qilishqa chaqiridu.

Dunya Uyghur Qurultiyi bolush süpitimiz bilen, Dunya insan heqliri omomiy bayannamisi elan qilinghanliqining 60 – yilliqini qizghin tebrikleymiz !


Dunya Uyghur Qurultiyi

2008-yili 11-ayning 26-kuni