German official moots accepting Guantánamo inmates
Published: 20 Dec 08 16:01 CET

Online: http://www.thelocal.de/national/20081220-16265.html

The German government has signalled it is willing to help US President-Elect Obama make good on his promise to close the controversial terrorist prison camp Guantánamo Bay by taking in inmates.


Freed hostages still in Yemen - National (20 Dec 08)
Lawyer claims Flick corpse reward plus fees - Society (20 Dec 08)
Berlin approves new anti-terror law - National (19 Dec 08)
Günther Nooke, human rights envoy for the German government, told the Frankfurter Rundschau on Friday that Germany would work together with other European states to take in innocent inmates.

“Guantánamo is an American problem, but its closure should not be hindered because no-one knows where to put the prisoners,” Nooke told the paper.

Nooke is particularly interested in the plight of the 17 Uighurs held in Guantánamo. The Uighurs are a Muslim Turkic-speaking people native to central Asia, whose return to their home in China carries diplomatic baggage. China is opposed to the independence efforts of its small Uighur population and reacts irritably to western involvement in the question. Germany is one of the few European countries with an Uighur community.

According to Saturday's report in the Frankfurter Rundschau, the German government has already conducted behind-the-scenes negotiations on the acceptance of the Uighur Guantánamo inmates. There is no evidence of their involvement in terrorist activities, and some were apparently sold by the Taliban to the United States military as prisoners.


It is widely thought that Obama faces a legal headache on what to do with Guantánamo Bay. Human rights groups are calling on him to release all prisoners that cannot be tried in a public court. Defence Secretary Robert Gates, who is to keep his post under Obama's presidency, called for the dissolution of the camp two years ago, but has been more reserved since. Legal experts fear that it is doubtful that any inmates could receive a fair public trial.

The Local (news@thelocal.de)
From:http://www.thelocal.de/national/20081220-16265.html

' Rabiye Qadér Heqqide Dastan' Istanbulda Neshir Qilindi

Muxbirimiz Arislan
2008-12-18



"Rabiye qadir heqqide dastan" dégen kitab merkizi gérmaniyidiki sherqiy türkistan birliki teshkilatining bashqurushidiki azadliq neshriyati teripidin istanbulda neshir qilindi.

Uyghurlarning meniwiy anisi, uyghur milliy herkitining yétekchisi rabiye qadir xanim yawropadiki namayishlarning biride. Rabiye qadir xanimmu ' tömür ana ' hörnisaxandek, özi, ailisi we baliliri xitay hökümitining türlük ziyankeshliklirige uchrighan ashu uyghur anilirining biri.


Bu kitab eslide gérmaniyilik ayal yazghuchi aléksandéra kawélius xanim teripidin gérman tilida yézilghan bolup, "kökni zilzilige salghan ayal" dégen namda, 2007 ‏- Yili iyun éyida gérmaniyidiki héyniyé neshriyatida neshir qilinghan. Aptor kitabning namigha qoshumche qilip, "rabiye qadir xitay dölitining 1‏- Nomurluq düshmini" dep izahat bergen.

Bu kitab hazir gérmaniyide yashawatqan uyghur ziyaliyliridin abduréhimjan abdureshid dégen shexs teripidin uyghurchigha terjime qilinghan bolup, bu kitabning azadliq neshriyati teripidin 2008 ‏- Yili 12 ‏- Ayda istanbulda neshir qilinghan uyghurche terjimisige "rabiye qadir heqqide dastan" dep nam bérilgen.


Terjiman kitabning muqeddimisige terjime qilish jeryanidiki köz qarashlirini ipadilep mundaq yazghan: kitabning özem muhim dep qarighan jaylirini eynen jümlimu ‏- Jümle terjime qilip, melum mezmundin kéyin öz qarishimni qoshumche shekilde bayan qildim.

"Rabiye qadir heqqide dastan " dégen bu kitab uyghur milliy herikitining rehbiri, dunya uyghur qurultiyining reisi rabiye qadir xanim heqqide gérman tilida yézilghan biograpiyisning uyghurche terjimisi ornida, hem qoshumche sherhilinip yézilghan qimmetlik eserdur.


Bu kitab asasliqi bir muqeddime we besh bölümdin terkip tapqan bolup, birinchi bölümi, xisletlik tughulush, ikkinchi bölümi qismettin himmet ghalibtur, üchinchi bölümi pul hemme nerse emes emma köp ishlar pulgha qarashliq, tötinchi bölümi yenggili bolmaydighan tosalghu yoq, yetkili bolmaydighan yükseklik yoq, beshinchi bölümi zindandiki ghalip roh dégenge oxshash témilardin ibaret.

Kitabning asasi mezmuni dunya uyghur qurultiyining reisi rabiye qadir xanimning kim ikenlikini, hayat kechürmishlirini, ish ‏- Paaliyetlirini, uyghur millitining milli kimlikini, uyghur milliti bilen xitay millitining milli oxshashmasliq perqini, xitaylarning uyghur millitige neqeder wehshi zulum salghan we séliwatqanliqini, uyghur millitining gherb elliridin némini kütidighanliqini uningdin bashqa yene nurghun muhim melumatlarni öz ichige alidu.

Bu kitab "anilar bir qolida böshükni tewretse yene bir qolida dunyani tewritidu" dégen uyghur xelq maqal temsili bilen bashlanghan. Bu kitabni oqughan her qandaq bir shexs rabiye qadir xanim bilen uyghur millitining ijtimaiy turmush istili we milli tuyghusi bilen eynen uchrashqan bolidu, bu kitab yalghuz rabiye qadir xanimning kishilik hayatinila ipadilep qalmastin belki uyghur millitining siyasi teqdirini, omumiy hayat kartinisini, milli exlaqini, eneniwi adetlirini, uyghur millitining heqiqiy milli salahiyetke, milli musteqilliqqa ige, béqindi emes öz aldigha mewjut bolup kelgen bir millet ikenlikini namayen qilidu.

Biz bu heqte bu kitabni neshir qildurghan sherqiy türkistan birliki teshkilatining bashliqi Korash Atahan ependi bilen téléfon ziyariti élip barduq.

Yuqiridiki awaz ulinishidin, bu heqtiki söhbitimizning toluq melumatini anglaysiler.

Menbe:http://www.rfa.org/uyghur/xewerler/tepsili_xewer/rabiye-qadir-dastanni-12192008070143.html/story_main?encoding=latin

Erkin Asiya Radiosi Uyghur Bölümining Qurulghanliqining 10 Yilliqini Qizghin Tebrikleymiz

Erkin Asiya radiosi Uyghur bölümining qurulghanliqining 10 yilliqini qizghin tebrikleymiz.Erkin Asiya Radiyosi Uyghur bölümi ötüp ketken 10 yil ichide Xitay tajawuzchillirining Uyghuristanda yürgüziwatqan "Sözliseng tilingni késimen, qarisang közüngni oyimen" deydighan pashistik siyasetlirining epti-beshirisini hör dunyagha anglatqandin bashqa, iqtisadiy, meniwiy we siyasiy jehette arqida qaldurulghan, bir millet süpitide tarix sehipisidin yoqulup kétish tehlikisige duch kelgen Uyghuristan helqige démokiratiye, insan heqliri we azatliq heqqide ders bérip, qarangghuluq qaplap ketken 20 milyondin artuq qelibde ümit shamini yandurdi.

Shu munasiwet bilen, Erkin Asiya Radiyosi Uyghur Bölümini Uyghuristan xelqige teqdim qilghan Amérika hökümitige minnetdarliqimizni bildürimiz.Radiyo qurulghan 10 yildin béri Xitay tajawuzchillirining Uyghuristandiki érqiy we meniwiy qirghinchiliqi we pashistik assilimatsiye siyasiti aqiwitide bash-panasiz, charisiz we imkansiz qalghan xelqimizning janijan meydani terepte turup, dunya xelqige wetinimiz Uyghuristanning siyasiy, ijtimayi we iqtisadiy kirzislirini waqtida anglitip dunya jamaetchilikining we Uyghuristan xelqining qelbide öchmes tesirlerni qaldurdi.

Amérika erkin Aasiya Radiyosi Uyghur bölümi qurulghan 10 yil ichide japaliq we egri-toqay yollarni bésip ötüp, pidakarliq we qeyserlik bilen izdinip, mukemmelleshken, zamaniwiylashqan, sistimlashqan bir muessege aylinip, Milliy herkitimizdiki ghayet zor istiqbalgha ige milliy médiye ishlirimizning hul téshini weten siritida barliqqa keltürdi.

Amérika Erkin Asiya Radiyosi Uyghur bölümi yoqarqi 10 yil ichide xelqimiz kütkendek programmilarni tarqitip, Uyghuristan xelqining milliy jasaritini, ishench we siyasiy ghayisini küchlendüridighan mezmuni mol, renggareng programmilarni ishlep mustemlike astidiki Uyghuristanning yangraq sadasigha aylandi.Xelqimizning muntizim eqliy we maddiy asasqa ige dosti we söhbetdéshi bolup yétiship chiqti.Uning weten ichi we weten siritidiki Uyghuristanliqlarning milliy musteqilliq ishlirimizdiki pikir almashturush, öz-ara chüshünüsh, mewjut meseliler heqqide birlikte izdinish, yol échip ilgirlesh ishlirigha qoshqan töhpisi üchün alahiyde minnetdarliqimizni bildürimiz.

Radiyoda ün-tünsiz ishlewatqan, 20 milyondin artuq Uyghuristan xelqining meniwiy, siyasiy we insaniy heq-hoquqliri üchün pidakarliq körsütiwatqan Dolqun Qembiri ependi bashliq barliq xadimlargha gheyret we jasaret, japagha chidap izdinish rohiy we cheksiz utuqlar tileymiz.Uningdin bashqa biz yene uzaqqa qalmay Uyghuristanning milliy musteqilliqni mushu radiyo arqiliq dunyagha jakarlashni ching dilimizdin arzu qilimiz. Xelqimiz Amérika xelqining Uyghuristan millitining béshigha éghir balayi-apetler kelgen bu mudhish künlerde bizge qilghan bu dostane ghemxorluqni hergiz unutmaydu!

Sherqiytürkistan Birliki Teshkilati

18-Dikabér Gérmaniye/Frankfurt

" 4- Awghust'' Qeshqer Qehrimanliri Shéhid Qilindi

Abduréshid Haji Kérimi Xewiri

2008-yil 12- ayning 17- küni

Xitayning zuwani bolghan " shinxua tor béti '' ning bügün kech saet 18:00 lerde bergen xewirige qarighanda:


" Shinjiang" Uyghur Aptonom Rayon Qeshqer Wilayetlik Ottura xelq Sot mehkimisi mushu yili 11-ayning 11-küni yeni Jumhuriyitimiz qurulghan qutluq künning harpisida yépiq sot échip , " 4- Awghust Semen Yoli Weqesi'' ni sadir qilghan Qurbanjan Ablimit bilen Abduraxmanjan Azadlarni " Qeshqer shehride "zorawanliq- térror" - hujumi qozghap Quralliq Chigra mudapiye qisimlirigha hujum qilghan ''- dégen ''jinayi'' déloni békitip höküm élan qildi. Bu sotta esebiyleshken Xitaylar "Qurbanjan Ablimit bilen Abduraxmanjan Azadlar qanunsiz halda Qural – yaraq, Oq- dora, partlatquch Bomba yasap qesten Adem öltürüsh jinayitini sadir qilghanliqi üchün ölüm jazasi bérilip , siyasiy hoquqidin menggü mehrum qilindi,- dep xewer yazdi.


Xewerde yene bildürilishiche:

Qeshqer ottura sot mehkimisining tekshürüp békitishche , Milliy qehrimanimiz Qurbanjan Ablimit bilen Abduraxmanjan Azadlar "Uzundin buyan esebi Diniy idiyewiy teshwiqat terbiyisini élip bérip, qutratquluq qilip, köp qétim süyqest pilanlap, Qural- yaragh , Oq- dora bulashni we Quralliq Chigramudapiye qisimlirigha ushtumtut hujum qilishni, partlitishni, yoshurun adem öltürüshtek paaliyetlirini ishqa ashurush istikide bolghan" iken.



Ularning déyishiche, Milliy qehrimanimiz Qurbanjan Ablimit we Abduraxman Azatlar "2008- yili 2-, 3- aylarda, Qural- yaraq yasashqa kérek bolghan Oq – dora, partlatquch Bomba yasashqa qollunilidighan matériyallarni sétiwélip, qanunsiz halda 11 dane partlatquch Bomba, 2 dane Qural, we köp miqdardiki Oq-dora qatarliqlarni yasap, Qeshqer wélayetlik Quralliq chégra-mudapiye qisimlirining qarargahigha hujum qilishni nishan qilip tallap, uzundin biri aldin'ala pilanliq teyyarliq ish-herketliride bolghan"iken.


Bu yil yeni 2008-yili 8- ayning 4- küni ettigen saet 6.00 lerde, ikkiylen özi yasighan qural-yaraqlar bilen qorallinip, teyarliwalghan Oq- dora, Partlatquch Bomba we Pichaq, Paltilirini élip, éghir tiptiki Samsimol ( Özi yük chüshüridighan) mashinidin birni oghurlap , hujum nishani bolghan Qeshqer wilayetlik Quralliq Chigra-mudapiye qisimlirining turarjayi bolghan Herbiy Gazarmigha kélip yoshurun'ghan we peyt kütken. Saet 8:00 bolghanda, Quralliq Chigra mudapiye qismining jandarmilliri ettigenlik Herbiy meshiq qilish üchün gazarmidin chiqip meshiq meydanigha qarap mangghanda, Abduraxman Azad mashinini tiz sür'et bilen heydep Xitay jandarmillirini arqa teripidin kélip basturup, urup- soqup, 16 Düshmenni nex meydanda öltürgen, 13 saqchini éghir yaralandurghan. Mashina kontorullighini yoqutup yoldin chiqip aghdurulup ketken. Abduraxman Azad mashinidin chüshüp özi yasighan Qural bilen saqchi qisimlirimigha hujum qilip , Bomba tashlap Xitaylarni partilitip öltürgen.



Qurbanjan Ablimit Xitay quralliq qisimlirining yaz pesli kiyidighan saqchi kéyimini kéyiwélip, Chigra-mudapiye qisimlirining turarjayidiki qarawulxanigha hojum qilip, Bomba tashlap, partlash awazigha masliship, arqidin qolidiki qosh bisliq yoghan shemsher bilen mashinining chaqida mijilip jan talishiwatqan nijis eskerlerni chanashqa bashlighan, netijide kopligen düshmenni jehennemge yollighan we nurghunlirining yarilinishini keltürüp chiqarghan....... Bu 2 neper milliy qehrimanimiz neq meydanda Xitaylarning tajawuzchi Armiyesi teripidin qolgha chüshürülgen.


Xitay Shinxua tor bétining ashkarilishiche:

Milliy qehrimanimiz Qurbanjan Ablimit bilen Abduraxmanjan Azadlar qisas élish üchün baturluq bilen Qural -yaraq yasighan, Oq- dora , Partlatquch Bomba qatarliqlar bilen 17 Düshmenni öltürüp 15 düshmenni éghir yarilandurghan..... Shu wejidin Xitay soti teripidin "Qesten adem öltürgen" dep qarilinip, siyasiy hoquqidin ömürwayet mehrum qilinip, ölüm jazasi bérip derhal ijra qilinghan.


Merhum Qurbanjan Ablimit bilen Abduraxman Azadlar- bir tughqan Acha - Inilerning baliliri yeni Bir newre tuqqanlar bolup, Qurbanjan Ablimitning Anisi Ibadetxan, Qeshqer Wilayetlik Uyghur tibabet Shipaxanisidin pénsiyege chiqqan xadim. Ibadetxanning ukisi Azad bolsa, merhum abduraxmanjanning dadisi bolidu.

Bu aka – uka bir newre qérindashlar Qeshqer Shamalbagh yézisining 1- we 5- kentliridin bolup, Weten we Millitige cheksiz semimiyet bilen muhabbet baghlap chong bolghan Uyghur xelqining jenggiwar perzentliridur!


Merhum Qurbanjan Ablimit Aliy mektepni tamamlap öz yurti Qeshqerge kélip ishqa orunlishalmighan, Xitay xojayinlarning " Uyghurlardin ishqa Adem almaymiz" – dégen zeherlik sözliri uning ghorurigha tegken. Bir qétim merhum shéhidimiz Qurbanjan bir Xitay xotunining öktemliki bilen gep tegiship qalghanliqi üchün, Xitay saqchilliri basmadap kélip uni urup-dessep haqaretlep éghir yarilandurup, yatquzup qoyghan. U éghir tayaq zerbisidin kéyin 3 Ay doxturxanida yétip dawalinip ming teste eslige kelgen. Bu naheqchilikni soraydighan adem bolmighan.


Xewerde yene melum bolishiche wehshiy tajawuzchilar 4-Awghust weqesi yüz bérip ertisi Qurbanjanning Anisi Ibadetxanmu késel we qérip qalghinigha qarimay rehimsizlerche türmege tashlan'ghan....

Abduraxmanjan Azad oxshashla xitaylarning köp qétim kemsitishige uchrighan, Uning akisini Xitay saqchiliri milliy hésiyating küchlükken, dep urup turmige solap, 3 aydin kéyin öligini tashlap bergen...... Uning öyi del weqe sadir bolghan Quralliq chégra mudapiye qisimlirining turarjayi etrapida bolup, U mehelle Xitay köchmenliri teripidin Uyghur qizlirini mejburlap ishlitidighan Pahishexanigha aylanduriwélinghan " Shad- xuram '' méhmanxanisining etrapigha toghra kélidiken .....


Weqe yüz bergen künning ertisi her ikki milliy qehrimanimizning Turar-jayliri Xitay Armiysi teripidin tekshürülüp, ularning Öy-makanliri topa ittirish mashinisi bilen parchaqlap tashlinip, xarabiyliqqa aylanduruwétilgen. Ulargha chétishliq dep qaralghan 40 nechche uyghur perzenti turmigha tashlanghan.... Hetta ularni chet'eldiki Rabiye Qadér xanim bashliq Uyghur teshkilatlirigha we bashqa diniy teshkilatlarghimu baghlap qiyin-qistaqqimu aldghan, éghir iskenje bilen insan qélipidin chiqqan wastilerni ishlitip qiynighan.....


Bu 2 neper uyghur perzentimiz – uyghuristan xelqining qelbide menggü hayat! Uning bizge qaldurup ketken Ish- izliri xelqimiz we kélichek ewlatlirimizning hayatliq yolini yorutup béridu!


Ular allah yolida özi éytqandek" biz allah yolida, peyghembirimizning körsetmisi boyunche, Ana sütini halal bilip uni aqlash üchün, wetinimizni bésiwalghan Xitay tajawuzchilirini wetinimiz tupriqidin qoghlap chiqirish üchün, bu mubarek jihatqa atlanduq......."- dep wesiyetname yézip, xorluqqa uchrighan we ar-numusi depsende qilinghan mezlum xelqimizning qisasini élip, yazghanlirini yashap, armansiz arimizdin quyruqluq yultuzlardek saqip ketti! Ularning baturane rohyi zamandashlirigha öchmes örneklerni qaldurup ketti! Ulargha janabiy allahdin jennet mertiwisi tileymiz! Alla ularning rohlirini shat eylisun we yatqan yérini jennette qilsun!

Uyghurlarning Insan Heqliri Mushu Minutlarda ...
Muxbirimiz Gülchéhre
2008-12-10

Buningdin 60 yil burunqi bügünki künde, yeni 1948 - Yili 10 - Dékabir küni birleshken döletler teshkilatigha eza döletler teripidin birlikte xelqara insan heqliri xitabnamisi élan qilindi, bu xitabnamining élan qilinghanliqi, kishilik hoquqning qanun arqiliq qoghdilishtek yüksek orungha kötürülgenlikini körsitip berdi.


2008 - Yili 10 - Dékabir küni, dunya insan heqliri künining 60 ‏yilliqi munasiwiti bilen prézidént bush aq sarayda darfur kishilik hoquq paaliyetchisi doktor halima bashirni qobul qilidu. Sürette, doktor halima bashir, bashqilarning öch élishidin ensirep yüzini oriwalghan.


Gerche atmish yil mabeynide dunya miqyasida insan heqliri weziyiti mislisiz tereqqiyatlargha ériship barghanche yaxshiliniwatqan bolsimu, insanlar arzusidiki heqiqiy ténch, hemme barawer dunyani berpa qilish türlük tosalghulargha duch kelmekte.

Ténch hem barawerlikte, öz ‏ - Ara hörmet qilinghan tereqqiy qilghan jemiyette yashash, insanlar ailisining barliq ezalirining ortaq arzusi, meyli jinsiy meyli irqiy we dölet teweliki perqige qarimay oxshashla özige xas izzet‏ - Hörmiti, barawer hoquqlirini étirap qilish, söz erkinliki, étiqad erkinlikidin behriman bolidighan, wehime hemde namratliqtin xali bolidighan dunyani berpa qilishqa bel baghlighan döletler 1948 - Yili 10 - Dékabirda del mushu ortaq arzuni ishqa ashurush üchün kéliship, xelqara insan heqliri xitabnamisi élan qildi hemde buni heqiqiy hayatiy küchke ige qilish birleshken döletler teshkilatigha eza döletlerning insan heqlirini dunya miqyasida ilgiri sürüshni yüksek mesuliyetchanliq bilen ehdi qilghanliqining ipadisi idi.

Gerche atmish yil burunqi dunya insan heqliri weziyiti bügünge kelgende zor tereqqiy qilip, erkinlik, barawerlik dunyani qaplashqa bashlighan bolsimu, halbuki uyghurlarning 2008 ‏ - Yilida yüzlengen insan heqliri weziyitining özila, uyghur diyari jümlidin uyghurlarning insan heqliri weziyitining barghanche keskinlishiwatqanliqini körsitip bermekte.

Mushu yéqinqi künlerde uyghurlarning insan heqliri mesililirige munasiwetlik uchurlarmu dunya insan heqliri künini tebriklewatqan mushu minutlardimu uyghurlarning insan heqliri weziyitining intayin keskinlikini körsitip turmaqta.

Yeni yéqinda ghuljida üchinchi perzentige hamildar bolghan arzugül tursun dunya insan heqliri qoghdighuchilarning bésimi bilen mejburiy bala chüshürüsh opératsiyisidin qutulup qalghan bolsimu, xitay hökümitining kishilik hoquqni éghir depsende qiliwatqan,mexsus qanun qilip békitilip qattiq qolluq bilen yürgüzüwatqan pilanliq tughut siyasiti, yenila sansizlighan arzugüllerge hem ularning tughulush aldidiki perzentlirige ziyankeshlik qilishni toxtatmidi.

Xitay hökümiti yézilarghiche siyasiy öginish dolquni kötürüp, on béshi tüzümini yolgha qoyush arqiliq uyghurlargha qaratqan siyasiy, diniy bésimni aililergiche élip kirdi. Her bir mektep, idare ‏ - Organ hetta aililerdimu uyghurlar xitay hökümitining atalmish milliy bölgünchilikke qarshi turush matériyalini öginip uningdin tesirat ipadileshke mejbur qilinmaqta.

Qeshqer, xoten, aqsuning bezi yézilirida minglarche déhqan hazirmu hashargha mejburlanmaqta. Melumatlardin qarighanda,hetta xitay hökümitining uyghurlargha qaratqan diniy étiqad cheklimiliri tüpeyli hejge bérish, hetta héyt namizigha bérishimu cheklimige duch kelmekte.

Yéqinda chingdawda oquwatqan besh neper uyghur oqughuchi xitay saqchilirining heddidin ashqan zorawanliqigha uchrap éghir yarilandi. Bigunah oqughuchilar naheq halda,saqchilarning ten jazasigha, kemsitishige hemde éghir haqaritige uchrighandin bashqa, hetta mektep memurining weqeni dawrang salmasliqi heqqidiki bésimigha uchridi.

Toqquz ayliqmu bolmighan mujahit xitayning zeherlik süt parashokidin zeherlinip börikide tash peyda bolup opératsiye qilindi,esli hökümetning tölem bérishke tégishlik bolghan dawalash chiqimlirini jughlash üchün uning ata ‏ - Anisi ghemde kirpik qaqmighili qiriq kündin ashti.
Xitayning achqan qosh til mektepliride, qosh til yesliliride uyghur baliliri öz ana tilida sözleshtin mehrum, uyghurlar öz halini, rast sözini sözleshtin mehrum qalmaqta. Mana mushularning hemmisi mushu minutlarda yüz bériwatqan uyghurlarning insan heqlirining depsende qiliniwatqan körünüshliri.

Uyghur insan heqliri mesililirini xelqaragha anglitishni, dunyaning éqimigha mas halda uyghurlar uchrawatqan eng nazuk mesililerni tépip chiqip, hel qilishning yollirini izdeshni özining wezipisi qilghan merkizi washingtondiki uyghur démokratiye hem kishilik hoqoq fondi gerche qurulghinigha uzun bolmighan bolsimu, rabiye qadir xanimning yétekchilikide özining rolini tonutuwatqan tunji xelqaraliq uyghur insan heqliri teshkilati hésablinidu.

Biz xelqara insan heqliri künining 60 yilliqi munasiwiti bilen uyghur milliy herikiti rehbiri rabiye qadir xanimni ziyaret qilip, uyghurlarning nöwettiki insan heqliri weziyiti heqqide söhbette bolduq.

Birleshken döletler teshkilati, " her bir insan kishilik qedir ‏ - Qimmet we adalettin behrimen bolushqa hoquqluq" ni, bügünki dunya insan heqliri künidiki teshwiqat bash témisi qildi.

Dunyada insan heqliri xitabnamisi élan qilinip hazirghiche bolghan 60 yil mabeynide, bu xitabname uyghur tilini öz ichige alghan 360 xilgha terjime qilinip tarqitilghan.

Dunyaning her qandaq jayidin insanlar körüsh, anglash we bashqa xil wastiler bilen özining eng asasliq erkinlik hem hoqoqigha munasiwetlik bu qanuniy desturdin xewerdar bolalaydighan bolsimu, epsus asasiy heq - Hoquqliri, erkinliki kapaletke ige qilinmighandin sirt, xitay hökümitining siyasiy, diniy, iqtisadiy, medeniy jehetlerdin qattiq depsendichilikke uchrawatqan uyghurlarning beziliri hetta insan heqliri dégen uqumdin shundaqla bügünki xelqara insan heqliri künining ehmiyitidinmu xewersiz bolushi mumkin, chünki xitay hökümiti teripidin uyghurlar hetta tor betler arqiliq birleshken döletler teshkilati tor betlirige kirip, bu xitabnamide déyilgen öz hoqoqini tonush pursitidinmu mehrum qilinghan.

Menbe:http://www.rfa.org/uyghur/xewerler/tepsili_xewer/uyghur-insan-heqliri-12102008211402.html/story_main?encoding=latin

Dunya Uyghur Qurultiyi Reisi Rabiye Qadir Xanimning Qurban Heyitliq Tebriki

- Monday, December 08, 2008


Möhtirem qérindashlirim:

Hemminglarning Qurban héytigha mubarek bolsun!

Bu mubarek künni hemminglarning xoshal-xaram, erkin-azade ve köngüllük ötküzüshünglarni janabiy Allah'tin tileymen.

Mana mushu pursette, millitimizge heqiqiy bayramlarni ata qilish üchün, Ana wetinimizde ebediy bir bayram hawasini berpa qilish üchün issiq qanlirini tökken shéhidlirimizgha, qaranghu kamirda yétiwatqan mehbuslirimizgha ve ularning aile-tawabatlirigha hörmet bildurimen.

Mana mushu pursette, millitimizning kélechiki ve hörlik üchün herqaysi sahelerde zéhni bilen, méli bilen, ashkara ve yoshurun ejir singduriwatqan sepdashlirimgha minnetdarliqimni bildurimen.

Mana mushu pursette, Guantanamo turmiside yétiwatqan 17 neper ezimitimizge, Qazaqistan ve Qirghizistanda naheq qamilip yatqan oghlanlirimizgha, veten ichidiki türrmilerdiki bash egmes jengchilirimizge, jumlidin yürek parem Alim ve Ablikimlerge towendiki tebrik sozumni bayan qilimen: Men silerdin pexirlinimen, chünki siler bayram qilghuchilar emes, bayramni yaratquchilar!!!!!

Hormet bilen: Rabiye Qadir

2008-yili 12-ayning 8-kuni

Уйгыр хатынына бала табарга рөхсәт
03.12.2008

алсу кормаш

Кытайның Колҗа каласында яшәгән Арзыгөл Турсунның әле тумаган баласын халыкара җәмәгатьчелек саклап кала алды.

Кытайның “бер бала” сәясәте кытайларга гына кагыла. Илдә яшәүче башка милләт вәкилләренә - шәһәрдә яшәсәләр - 2, авыл җирендә торсалар – 3 бала табу рөхсәт ителгән.

Узган атнада Арзыгөл Турсун исемле уйгыр хатынын өченче баласын төшертер өчен хастаханәгә яткырганнан соң, аны халыкара кеше хокуклары оешмалары яклап чыкты. Шундый язмышка дучар булачагын белгән Арзыгөл ханым качып та караган булган. Әмма хакимиятләр аны табуны таләп итеп гаиләсенә һәм туганнарына янаган.

Германиядә яшәүче уйгыр язучысы Кореш Атахан сүзләренә караганда, биредә эш “бала сәясәтендә” генә түгел.

“Кытай хөкүмәте уйгырларга карата кимсетү, кыру, аларга мәдәни орым ясау сәясәтен гамәлгә ашыру өчен уйгырларның табигый үсешенә чик куеп килде. 1980нче еллардан бирле – Кытай халкының анда күбрәк җәелеп уйгыр җирләрендә таралып, мөмкинлекләрдән файдалануын булдыру өчен уйгыр һәм уйгырларга кардәш халыкларны изү өчен һәр төрле сәясәт алып бара. Арзыгөл ханымның өченче баласын тудыруына рөхсәт итмәү – менә бу сәясәтнең мисалы булып тора,” диде Атахан.

Язучы сүзләренә караганда, Кытайда соңгы 20 ел эчендә Шәркый Төркистанда 10 миллионга якын баланың дөньяга килүенә рөхсәт ителмәгән.

“Кытайларның бу сәясәтенең асыл максаты Кытайның көньяк-көнчыгышында күпчелек төркиләр яшәгән төбәкләрне үз хакимияте астында калдыру өчен – шунда этник орым ясау – 2 млн квадрат чакрымда, җир асты һәм җир өсте байлыклары тулып яткан җирне буйсындыру,” диде уйгыр язучысы.

Арзыгөл ханым хәзер карынындагы 6 айлык баласы белән хастаханәдән чыкты. Ләкин аның чыгып китүе – басымга дучар калган ярым миллион кешенең михнәтен җиңеләйтә алмый.

“Арзыгөл ханым кыйгысы бөтен дөньяда зур тавыш куптарды. Америка хөкүмәте, парламенты, Европа Берлеге бу хәл турында белә. Алар бу мәсьәлә буенча Кытайга басымнарын арттырган өчен, Кытай хакимияте Арзыгөл ханымны баласы белән хастәханәдән китүенә рөхсәт итәргә булды.

”Ләкин кытайларның тарих буенча алып барган сәяси тәҗрибәләргә карасак, Кытай бу эшне болай ансат кына кулыннан ычкындырырга җыенмый. Моннан кала Арзыгөл ханым һәм аның корсагындагы балага һәм анын гаиләсенә, туганнарына зур бәла килүе мөмкин. Кытай хакимияте уйгыр зиялыларын кулга ала, аларны төрмәгә утыртып үлем җәзасына хөкем итә. Ләкин бу хәл мондый вакыйгалар аркасында игътибардан төшә, мәгълүмат чараларында урын алмый һәм игътибарсыз кала,” диде Кореш Атахан.

Manbe:http://www.azatliq.org/content/Article/1353433.html

Dunya Uyghur Qurultiyining, "Dunya Insan Heqliri Omomiy Bayannamisi" Élan Qilinghanliqining 60 – Yilliqi Munasiwiti Bilen Chaqirighi

Dunya Uyghur Qurultiyi terkibidiki barliq teshkilatlirigha, Wetenperwerlerge :

1948 – yili 12 – ayning 10 – küni Birleshken döwletler teshkilati teripidin jemi 30 maddidin terkip tapqan Dunya insan heqliri omomiy bayannamisi élan qilinghan bolup, shundin buyan bu bayanname, dunya milletlirining we insanlirining heq – hoqoqlirini, hörüyitini we erkinlikini qoghdashtiki tüp nizam we pirinsip süpitide herqaysi el xelqliri teripidin qedirlinip kelinmekte.

Birleshken döwletler teshkilati her yili 12 – ayning 10 – küni, "Dunya Insan Heqliri Küni " dep élan qilip, Dunya insan heqliri omomiy bayannamisi élan qilinghan bu tarixi ehmiyetke ige künni xatirilesh bilen birge, biz Uyghurlargha oxshash milliy mewjutluqi eghir tehditke we insani heq – hoqoqliri qattiq depsendichilikke uchrawatqan esir milletlerning yürek sadasini we dat – peryatlirini dunya jamaetchilikige tuyghuzuwelish üchün xelqaraliq siyasi zimin harizlap kelmekte.

Dunya Uyghur Qurultiyi yillardin buyan Dunya insan heqliri küni din paydilinip türlük shekildiki paaliyetlerni uyushturush arqiliq, kommunist Xitay hakimiyitining zulmi astida eziliwatqan xelqimizning echinishliq sadasini we arzu – isteklirini dunya jemeetchilikige anglitishqa tiriship keldi.

Bu yilqi Dunya insan heqliri küni bolsa, Dunya insan heqliri omomiy bayannamisi elan qilinghanliqining 60 yilliq xatire küni bolghini üchün alahide ehmiyetke ige bolup, Birleshken döwletler teshkilati, demokratik eller we xelqaraliq kishilik hoqoq teshkilatliri bu ehmiyetlik künni daghdugha we tentene bilen kütiwelishqa hazirlanmaqta.

Dunya insan heqliri omomiy bayannamisi élan qilinghinigha 60 yil bolghan we bu jeryanida Insan Heqlirige ehmiyet berish dunya doletlirining eng muhim siyasetliridin birige aylanghan bolsimu, amma Xitay komunist hakimiyiti bu bayannamining rohini we tüp pirinsiplirini eghir derijide ayaq asti qilip, Uyghur xelqighe pütmes – tügimes balayi – apetlerni elip keldi.

Mesilen, hazirqi kommunist Xitay hakimiyitining atalmish qanunsit diniy unsurlargha zerbe berish digen niqap astida xelqimizge qarita elip beriwatqan dinsizlashturush siyasiti, chong gherbi shimalni echish digen namda Sherqiy türkistan rayonida yerliklerge qarita yürgüziwatqan iqtisadi jehettiki talan – taraj siyasiti, atalmish qosh tilliq oqutush digen namda elip beriwatqan Uyghurlarning milliy maaripini xitaylashturush siyasiti, uyghurlarning neslini qurutush meqsidide elip beriwatqan atalmish pilanliq tughut siyasiti, atalmish eshinche emgek küchlirini bashqa yurtlargha yüzlendürüsh digen namda Uyghur qizlirini Xitayning ichki ölkilirige mejburi yötkesh siyasiti, 3 xil küchlerge zerbe berish digen namda uyghurlargha qaritip keliwatqan qanunsiz tutqun qilish, öltürüsh, qiyin – qistqqqa elish herikiti … mana bularning hemmisi, Dunya insan heqliri omomiy bayannamisi ning ochuq – ashkare halda depsende qilinishining janliq ispatliridin ibaret.

Bügün, demokratiye we kishilik hoqoq pirinsipliri insaniyet dunyasining ortaq qimmet qarishigha aylandi, Dunya insan heqliri omomiy bayannamisi ning pirinsipliri bizge oxshighan mustemlike astida yashawatqan esir milletlerning teqdirining hel qilinishida muhim bir amillardin biri bulup rol oynap kelmekte.

Shunga Dunya Uyghur Qurultiyi, barliq Sherqiy Turkistan teshkilatlirini, 12 – ayning 10 – küni Dunya insan heqliri küni de özliri turiwatqan ellerde namayish qilish, Uyghurlarning kishilik hoqoq weziyiti heqqide ilmiy muhakime yighinliri uyushturush, axbarat – bayanat elan qilish … qatarliq shekil we usullardin paydilinip, weten ichidiki xelqimizning yürek sadalirini roshen we ünümlük halda tuyghuzush üchün hazirdin bashlap jiddi teyarliq körüshke we gheyret, küch serip qilishqa chaqiridu.

Dunya Uyghur Qurultiyi bolush süpitimiz bilen, Dunya insan heqliri omomiy bayannamisi elan qilinghanliqining 60 – yilliqini qizghin tebrikleymiz !


Dunya Uyghur Qurultiyi

2008-yili 11-ayning 26-kuni

Rabiye Ana Mektiwi Jumhurriyet Bayrimini Tebriklep Paaliyet Élip Bardi


Mushu ayning 15-küni Sherqiytürkistan Birliki Teshkilati terkiwide 2008-yili 6-ayda Gérmaniyede qurulghan Rabiye Ana Mektiwining teshkillishi we 50 ke yéqin chong kichik méhmanlarning ishtirak qilishi bilen Jumhuriyet bayrimimiz tebriklendi.

Wetenperwer Sherqiytürkistan xelqi 1930-yillarda we 1940-yillarda Xitay tajawuzchillirining milliy zulumigha qarshi qozghulup, 1933-yili 11-Ayning 12-küni „Sherqiy Türkistan Islam Jumhurriyiti“ni, 1944-yili 11-Ayning 12-küni „Sherqiy Türkistan Jumhurriyiti“ni qurup dunyagha jakarlighanidi.


Shu seweptin xelqimiz her yili 11-Ayning 12-küni Sherqiyturkistan xelqining 20-esir ichide zulumgha qarshi oyghunup, ikki qétim Jumhuriyet qurup, özlirining milliy mewjutluqini dunyagha jakarlighan qutluq bir kün süpitide qutluqlap, özlirining erkinlik we hörriyetke bolghan ottek intilishini ipadilep kelmekte.





Ejdatlirimiz Xitay tajawuzchillirining millitimizni qul qilishigha qarshi 1930- we 1940-yillarda qehrimanliq bilen küresh qilip, musteqil hakimiyitini qurup chiqip, dunyagha özlirining milly jasaritini qaytidin namayan qilghanidi. Öz Jumhuriyetlirimiz höküm sürgen u yillar millitimiz düshmen milletlerning kemsitishi, xorlushi we milliy boyunturiqidin qurtulup, erkin bir nepes alghan, höriyet we musteqilliqning temini tétighan, ata-bowillirimizdin miras qalghan qehrimanliq jasaritidin yétishiche hozurlanghan bir dewir bolghanidi.

Sherqiytürkistan Jumhuriyetlirini ichkiy-tashqiy düshmenler we arimizdin chiqqan milliy munapiqlar til biriktüriwélip aghduriwettuq dep yürgen bolsimu, U ikki Jumhurriyet hala bügünki künge qeder xelqimizning qelib töride xuddi külning astidiki choghdek yélinjap, milliy dölitimizni qaytidin qurup chiqish herkitimizge hayatiy küch béghishlap kelmekte.

Rabiye Ana Mektiwi xelqimizning zulumgha, qul qilinishqa qarshi tik baqalaydighan shereplik küresh enenisini barghanche küchlendürüsh, teshkilat ezalirigha bolupmu yash-ösmürlirimizge milliy döletning, erkinlik we höriyetning menisini téximu hés qildurush, we ulardiki milletperwerlik, wetenperwerlik iddiysini téximu küchlendürüsh sewebidin Jumhurriyet bayrimiliq bu paaliyetni intayin tertiplik, mol mezmunluq we renggareng oyushturdi.

Paaliyet barliq paaliyet ishtrakchillirining yüksek ihtram bilen ayaqta turish halitide mustemlike astida turiwatqan Sherqiytürkistan Jumhuriyitining Döletshiéri bilen bashlandi.Sherqiytürkistanning Ay-yultuzluq kök bayriqi 10 métirliq tik xada arqiliq Gérmaniye asminida erkin lepildidi. Döletshiéri orunliniwatqanda paaliyet ishtrakchillirining kirpikliri yash bilen nemdeldi.

Sherqiytürkistan Jumhuriyitining Döletshiéri axirlashqandin kéyin Teshkilat Reyisi Korash Atahan ayrim-ayrim halda paaliyet qatnashquchillirining Jumhuriyet bayrimini tebriklidi we hemmeylen resmiy bir shekilde öz-ara Jumhurriyet bayramlirini tebrikleshti. Öz-ara tebriklesh axirlashqandin kéyin Korash Atahan yene échilish nutiqi sözlep, milliy rehbirimiz Rabiye Qadérning paaliyet ehlige yollighan salimini yetküzdi we Jumhurriyet tariximiz, weten-ichi we siritidiki milliy herkitimizning tereqqiyati we Rabiye Ana Mektiwining bundin kéyinki paaliyetliri heqqidiki pilanliri we mektepning sherqiytürkistanliq yash-ösmürlerdin kütidighanlirini otturgha qoydi.

Bu paaliyetning bayram keypiyatini téximu yoquri kötürüsh üchün Ata-Anilar we perzentler Edebiyat-senet, Örpi-adet, Diniy étiqat we Ilim-penge ayit renggareng nomérlirini teyyarlap körsetti. Paaliyet axirida, Rabiye Ana Mektiwining namida her türlük nomérlarni orunlighan kichik dostlar alahide xatire boyumliri arqiliq mukapatlandi. Mukapat teriqiside bérilgen xatére boyumlar ichide Sherqiytürkistanning dölet bayriqi, döletshiéri, oqush quralliri we qiziqiraliq zéhin sinash oyunchuqliri bar.

Bu paaliyetning meniwiy hayatimizni janlandurush, perzentlirimizni bashqilargha tartturup qoymasliq, til.yéziq we kultural alahidiliklirimizni qoghdap qélish tereplerdiki ehmiyiti intayin küchlük bolghachqa, teshkilatimizning ezaliri Ayile boyiche aktipliq we qizghinliq bilen qatnashti.Bu paaliyet 2008-yili 11-Ayning15-Küni yeni dem élish künige toghrilanghan bolup, Saet Gérmaniye waqti 12:00 din 19:00 giche dawam qildi.

Sherqiytürkistan Birliki Teshkilati Teshwiqat Merkizi

Jumhuryet Bayriminglargha Mubarek Bolsun!


11-ayning 12-küni, yeni bugun tariximizdiki shanliq küni, „Jumhuryet künimiz“. 11-ayning 12-küni, Yeni bugun tariximizdiki shanliq küni, "Jumhuryet künimiz."


Ejdatlirimiz yeqin tariximizda yeni 1933-yili 11-ayning 12-kuni we 1944-yili 11-ayning 12-kuni, arqa-arqidin ikki qetim dunyagha Sherqiy Turkistan Jumhuryitini jakalap, Sherqi Turkistan xelqining milli erkinlik iradisi bilen Sherqiy Turkistan xelqining yuksek demokiratik enginimu dunyagha namayen qilghan idi. Ejdatlirimiz yeqin tariximizda Yeni 1933-Yili 11-ayning 12-Kuni cu 1944-Yili 11-ayning 12-Kuni, arqa-arqidin Ikki qetim dunyagha Sherqiy Turkistan Jumhuryitini jakalap, Sherqi Turkistan xelqining millibars erkinlik iradisi Mobile Sherqiy Turkistan xelqining yuksek demokiratik enginimu dunyagha namayen qilghan idi. Bundin 70 yil ilgiri texi dunyada demokiratiye engi chungqur yiltiz tartmighan, Jumhuryet chushenchisi dunyaning intayin az bir qisim rayunliridila shekilengen bir sharaitta, ezdatlirimizning dunyagha „Jumhuryet“ ilan qilip, militimizning demokiratik engini namayen qilishi intayin ehmiyetlik bir hadise idi. Bundin 70 Yil ilgiri Texier dunyada demokiratiye Engi chungqur yiltiz tartmighan, Jumhuryet chushenchisi dunyaning intayin az BIR qisim rayunliridila shekilengen BIR sharaitta, ezdatlirimizning dunyagha "Jumhuryet" Ilan qilip, militimizning demokiratik engini namayen qilishi intayin ehmiyetlik BIR Hadis idi.

Dimek 70 yil ilgiri Jumhuryet quralighan, demokiratiyeni namayen qilalighan bir milletning, bugunkidek demokiratiye insaniyetning ortaq qimet qarishi we umumi hakimiyet shekli bulup otturgha chiqwatqan bir esirde demokiratiyedin behriman bulushi we uzining yengi Jumhuryitini qurushi muqererdur. Dimek 70 Yil ilgiri Jumhuryet quralighan, demokiratiyeni namayen qilalighan BIR milletning, bugunkidek demokiratiye insaniyetning ortaq qimet qarishi cu umumi hakimiyet shekli bulup otturgha chiqwatqan BIR esirde demokiratiyedin behriman bulushi cu uzining yengi Jumhuryitini qurushi muqererdur.


Minglighan shehitlirimizning issiq qeni bedilige qurulghan bu muqeddes ikki jumhuriyitimiz, yillardin buyan helqimiz teripidin huddi bir enggushter supitide qedirlinip we hatirlinip kelinmekte. Minglighan shehitlirimizning issiq qeni bedilige qurulghan bu muqeddes Ikki jumhuriyitimiz, yillardin buyan helqimiz teripidin huddi BIR enggushter supitide qedirlinip cu hatirlinip kelinmekte. bu ikki jumhuriyitimiz, milliy musteqilliqining simowuli, shundaqla bu ikki jumhuriyitimiz qaldurup ketken qimmetlik tejirbe - sawaqlar we jenggiwar milliy roh, hazir biz dawam qildurup keliwatqan milliy herkitimizning qilbenamisi we helqimizning rohiy ozuqidin ibaret. bu Ikki jumhuriyitimiz, Milliye musteqilliqining simowuli, shundaqla bu Ikki jumhuriyitimiz qaldurup ketken qimmetlik tejirbe - sawaqlar cu jenggiwar Milliye crude, hazir biz dawam qildurup keliwatqan Milliye herkitimizning qilbenamisi cu helqimizning rohiy ozuqidin ibaret.


Dunya Uyghur Qurultiyi , pütün Sherqiy Turkistanliq wetendashlirimizning Jumhuryet bayrimini qizghin tebrikleydu. Dunya Uyghur Qurultiyi, pütün Sherqiy Turkistanliq wetendashlirimizning Jumhuryet bayrimini qizghin tebrikleydu.


Hormet bilen:

Dunya Uyghur Qurultiyi

2008-yili 11-ayning 12-kuni

Yawrupa Sherqiy Turkistan Birligining Zulpiye Zakir mesilisi heqqidiki Qarari



Dunya Uyghur Qurultiyi ning „Weten Ziyariti jeryanida korulwatqan xataliqlar heqqide bayanat“ namliq mexsus höjjitining rohigha binaen, YSHTB teshkilati Zulpiye Zakir mesili heqqide töwendikidek qarar qobul qildi;



Teshkilatimiz Zulpiye Zakir mesilini Muhajirettiki Sherqiy Türkistan milliy herikitige haqaret keltürgen mesile, dep qaraydu we Zulpiye Zakirni xitay hökümétining özini heqliq körsitish, milliy sépimizni parchilash, ajizlashturush siyasitige angliq halda desmi bolush xataliqi sadir qilghanliqi seweplik qattiq eyipleydu.


Teshkilatimiz Zulpiye Zakir mesilisini muhajirettiki Uyghur teshkilatliri we Iltijachiliri bilen démokratik dölet hökümetliri arisida ishenchisizlik peyda qilghan yaki shuninggha urunghan siyasi xataliq mesilisi dep qaraydu we xataliqini tunup, Teshkilatimiz, yurtashlirimizning epu qilishigha erishkenge qeder Zulpiye Zakirni uyghur milliy herikiti sépidin uzaqlashturushni, Yawrupa Sherqiy Turkistan Birligi Teshkilati ezaliqidin heydep chiqirishni qarar qilidu.


Teshkilatimiz Zulpiye Zakirning qilmishliri üstidin Gérmaniyining munasiwetlik organlirigha melumat yollap, uning siyasi salahiti, siyasi iltijasi we wetendashliq ishlirining qaytidin tekshurulishini jiddiy telep qilidu.


Teshkilatimiz barliq Uyghur jamaétidin Zulpiye Zakir we shuninggha oxshash kishilerni siyasiy, ijtimaiy, medeniy paaliyetlerdin hemde toy – tökün, ölüm – yétim, méhmandarchiliq, ziyapet dégendek paaliyetlerdin yiraq tutushqa chaqiridu.


Teshkilatimiz Zulpiye Zakir we shuningha oxshash paaliyetlerde bolghan, boliwatqan kishilerni bu xil qilmishlardin derhal qolini tartishni, xataliqini tunup toghra yolgha qaytishini telep qilidu. Xelqimizning qelbini zidileydighan, milliy dewayimizgha kölenggü chüshiridighan qilmishlardin agahlanduridu. Xitayning siyasi süyqestliri, oyunliri we teshwiqatlirining rolchiliri, desmayisi bolup xizmet qilghan her qandaq kishi heqide jiddi tekshurush elip beridighanliqini eskertidu.




Yawrupa Sherqiy Türkistan Birliki



2008-yili 10-ayning 31-küni


Menbe:http://uyghurcongress.com/Uy/News.asp?ItemID=1803186881

Wilde Taube: 10 Jahre Gefängnisstrafe für diese Geschichte

- China, Uigur, Uigurien, Xinjiang , Uyghuren,Uyghuristan, Tibet, Mao, Mao Zedong ,Folter, Zentralasien, Turkvölker, Bedrohte Minderheiten, (Broschiert)

Produktinformation :
Broschiert: 96 Seiten
Verlag: Books on Demand Gmbh; Auflage: 3 (September 2008)
Sprache: Deutsch
ISBN-10: 3837041425
ISBN-13: 978-3837041422
Größe und/oder Gewicht: 20,6 x 14,8 x 0,8 cm
Durchschnittliche Kundenbewertung: Noch keine Kundenrezensionen vorhanden: Schreiben Sie die erste!
Amazon.de Verkaufsrang: #578.118 in Bücher (Die Bestseller Bücher)
(Verleger und Autoren: Erhöhen Sie Ihre Verkäufe)

Produktbeschreibungen
KurzbeschreibungDer Dichter Nurmuhammed Yasin lebt in Chinas Nordwesten. Er ist ein Uigure, eine Minderheit mit 20 Millionen Einwohnern in Uyghuristan/Ostturkistan (China). Der dichter wurde im Jahr 2004 für dieser Geschichte von der Chinesischen Regierung zu 10 Jahren haft verurteilt. Das Buch ist in vier sprachen. Deutsch, Englisch, Türkisch und Uyghurisch. Ein teil der einnahmen aus dem Buch geht an seine Familie.

Von:http://www.amazon.de/Wilde-Taube-Jahre-Gef%C3%A4ngnisstrafe-Geschichte/dp/3837041425/ref=sr_1_3?ie=UTF8&qid=1225399924&sr=1-3

Eine Reise zu den Uigurien

von Memet Aydemir (Autor)

Produktinformation
• Broschiert: 112 Seiten
• Verlag: Books on Demand Gmbh; Auflage: 2 (Juni 2008)
• Sprache: Deutsch
• ISBN-10: 3833477393
• ISBN-13: 978-3833477393
• Größe und/oder Gewicht: 21 x 14,6 x 1 cm
• Durchschnittliche Kundenbewertung:
(1 Kundenrezension)
• Amazon.de Verkaufsrang: #557.899 in Bücher (Die Bestseller Bücher)
(Verleger und Autoren: Erhöhen Sie Ihre Verkäufe)
• Weitere Ausgaben: Taschenbuch (1) Alle Ausgaben

Produktbeschreibungen
Kurzbeschreibung
Die Uiguren leben im Nordwesten Chinas. Seit 1995 wurden mehr als 700 Uiguren aus politischen Gründen exekutiert. Zuletzt wurden fünf Uiguren im November 2007 zum Tode verurteilt. Ein Reisebericht über die Uiguren und ihr Land Ost-türkistan. Mit 84 aktuellen Farbfotos.


Menbe: http://www.amazon.de/Eine-Reise-den-Uiguren-Gef%C3%A4ngnisstrafe/dp/3833477393/ref=sr_1_2?ie=UTF8&qid=1225399924&sr=1-2

Freiheitskämpfer oder Terroristen?: Die Uiguren in Uigirien

von Patricia von Hahn (Autor)



Produktinformation
• Broschiert: 156 Seiten
• Verlag: Vdm Verlag Dr. Müller (Februar 2008)
• Sprache: Deutsch
• ISBN-10: 3836452154
• ISBN-13: 978-3836452151
• Größe und/oder Gewicht: 24 x 16,8 x 1 cm
• Durchschnittliche Kundenbewertung: Noch keine Kundenrezensionen vorhanden: Schreiben Sie die erste!
• Amazon.de Verkaufsrang: #690.229 in Bücher (Die Bestseller Bücher)
(Verleger und Autoren: Erhöhen Sie Ihre Verkäufe)

Angesichts der Olympischen Spiele in China dürfen ausländische Journalisten erstmals ohne Sondergenehmigung die chinesischen Provinzen bereisen.Die Autonome Region Xinjiang jedoch, Heimat der Uiguren, bleibt von dieser Regelung ausgeschlossen. Wer sind die Uiguren? Das mediale Interesse an diesem acht Millionen starken Turkvolk im Nordwesten Chinas ist zum ersten Mal nach dem 11. September 2001 erwacht. Grund dafür waren angebliche Kontakte von Uiguren zum Netzwerk Al-Qaida.

Inwieweit verfolgt die chinesische Führung mit dem Lancieren solcher Informationen eine Strategie, um ihre Repressionen gegenüber den Uiguren zu legitimieren? Seit wann bedarf es einer Legitimation? Hat doch der Han-Chauvinismus als ideologischer Rechtfertigungsgrund für Repressionen bisher immer ,,gereicht".


Inwieweit heizen leere Versprechen auf mehr kulturelle und religiöse Eigenständigkeit gegenüber den Uiguren den Konflikt in der Region immer wieder an? Dieses Buch sucht die Antworten und zeigt die Uiguren in ihrer Jahrtausende alten Kultur, ihren vielfältigen religiösen und ethnischen Bezugspunkten entlang der Seidenstraße und ihrem Selbstverständnis als islamisches Turkvolk unter chinesischer Herrschaft.


Von: http://www.amazon.de/Freiheitsk%C3%A4mpfer-oder-Terroristen-Uiguren-Chinas/dp/3836452154/ref=sr_1_1?ie=UTF8&qid=1225399924&sr=1-1

Bash Ménistir Angéla Merkél Xanim Béyjingda Uyghurlar Mesilisini Otturigha Qoydi


Obzorchimiz Perhat Muhemmidi
2008-10-27


Gérmaniye bash ministiri mérkél xanimning ötken peyshenbe küni bashlinip, shenbe küni ayaqlashqan 3 künlük xitay ziyaritidin kéyin, gérmaniye metbuatlirida bu qétimqi ziyaret we uning mezmuni heqqide küchlük talash - Tartishlar dawam qilmaqta.




Küchlük Dunya Lederliridin Möhtirem Angela Merkél Xanim

Mérkél xanim bu qétimqi xitay ziyariti jeryanida, tibet mesilisi bilen birge yene, uyghurlarning kishilik hoqoq weziyitinimu alahide tilgha alghan shundaqla gérmaniye hökümitining bu ikki rayonning kishilik hoqoq weziyitige yéqindin diqqet qiliwatqanliqini eskertken idi.

Bu, gérmaniye tarixida bir bash ministirning tunji qétim " uyghur " dégen kelimini tilgha élishi, shundaqla xitay bilen bolghan muzakirilerde uyghurlarning kishilik hoqoq mesilisini biwaste otturigha qoyushi bolup hésablinidu. Shunga, mérkél xanimning bu herikiti, chetellerde, jümlidin gérmaniyide paaliyet élip bériwatqan uyghur teshkilatlirini we uyghur siyasiy paaliyetchilirini cheksiz söyündürüpla qalmastin, gérmaniyidiki kishilik hoqoq teshkilatlirini we uyghurlarning kishilik hoqoq weziyitige köngül bölüp kéliwatqan siyasiy partiyilernimu alahide memnun qildi.

Mesilen, xelqara kechürüm teshkilati gérmaniye shöbisining bash katipi barbara xanim 10 - Ayning 25 - Küni muxbirlargha qilghan sözide, mérkél xanimning bu qétimqi jesurane herikiti teriplesh bilen birge, xitay bilen bolghan muzakirilerde nöwettiki iqtisadi krizis bilen birge yene, kishilik hoqoq mesilisiningmu daim küntertipte bolushi lazimliqini, chünki tibetlikler bilen uyghurlarning kishilik hoqoq weziyitining intayin nachar bir weziyette turuwatqanliqini tekitlidi.

Gérmaniye yéshillar partiyisi bolsa uyghurlarning kishilik hoqoq weziyitige eng aktip köngül bölüwatqan siyasiy partiyilerning biri bolup, gérmaniyidiki uyghur teshkilatliri bilenmu yéqin dialog qurup kelmekte. Uyghur milliy herikitining rehbiri we dunya uyghur qurultiyining reisi rabiye qadir xanim bu yil 4 - Ayda bérlinda gérmaniye yéshillar partiyisining hazirqi reisi klaodia roht xanim bilen körüshüp, uyghurlarning kishilik hoqoq weziyiti heqqide etrapliq söhbet élip barghan idi.

Gérmaniye hökümitide uyghurlarning kishilik hoqoq mesilisini tunji bolup tilgha alghan eng yuqiri derijilik emeldar gérmaniyining sabiq tashqi ishlar ministiri we gérmaniye yéshillar partiyisining sabiq reisi fisher ependi bolup, fisher ependi bir qanche yil burun jenwede chaqirilghan birleshken döletler teshkilati kishilik hoqoq komitéti omumiy yighinida qilghan sözide, xitayning uyghurlargha qaratqan kishilik hoqoq tajawuzchiliq qilmishlirini qattiq eyibligen idi. Shunga, gérmaniye bash ministiri mérkél xanimning bu qétimqi xitay ziyariti jeryanida uyghurlarning kishilik hoqoq mesilisini tilgha élishi, hazir gérmaniyidiki eng asasliq öktichi partiye hésablanghan yéshillar partiyisinimu memnun qildi.

Mesilen, gérmaniye parlaméntidiki yéshillar partiyisi parlamént ezaliri ömikining reisi wolker bekk ependi, 10 - Ayning 26 - Küni gérmaniye gherbiy jenub radiosida qilghan sözide, bash ministir mérkél xanimning kishilik hoqoq mesilisi jehettiki bu xil sezgürlükini üzüp qoymay dawamlashturushini ümid qilidighanliqini bildürdi we " iqtisadi krizis mezgilliride kishiler kishilik hoqoq mesilisige sel qaraydu, emma kishilik hoqoq mesilisige sel qarisaq, iqtisadni uzun muddet saghlam tereqqi qilduralmaymiz, shunga ikki mesilini her waqit parallil halda birge élip bérishimiz lazim " dep körsetti.

Wolker bekk ependi yene, olimpik sewebi bilen xitayning axbarat saheside bir az yumshash körülgen bolsimu, emma tibet bilen sherqiy türkistanda bu jehette héchbir özgirishning bolmighanliqini, bu ikki rayonning kishilik hoqoq weziyitining yenila intayin berbat bir weziyette turuwatqanliqini, köpligen kishilerning tutqun qilinip türmilerge tashliniwatqanliqini, shu sewebtin bu ikki rayonning hazir dunyaning diqqet - Étibarini qozghawatqanliqini eskertip kélip, " shunga bash ministir mérkél xanimning bu ikki rayongha qiziqiwatqanliqini, xitay dairilirige bildürüp qoyushi nahayiti muhim " dep körsetti.

Wolker bekk ependi yene, iqtisadni tereqqi qildurush bilen, kishilik hoquqni yaxshilashning ayrim ikki mesile ikenlikini, iqtisadni tereqqi qildursamla hemme mesile ongshilidu dep qarashning xata ikenlikini eskertip kélip, " mesilen, putinning rusiyisi janliq bir örnek, putin rusiyining iqtisadini tereqqi qildurdi, emma rusiyining kishilik hoqoq weziyiti kündin - Künge nacharlishiwatidu " dep körsetti.

Gérmaniye metbuatlirining xewiride körsitilishiche, mérkél xanimning bu qétim béyjingda uyghurlarning kishilik hoqoq mesilisini tilgha élishida, gérmaniye yéshillar partiyisining we gérmaniyidiki kishilik hoqoq teshkilatlirining oynighan roli chong bolghan. Ziyaret harpisida, dunya uyghur qurultiyi bashchiliqidiki uyghur teshkilatliri we tibet teshkilatliridin sirt yene, gérmaniye yéshillar partiyisi, xelqara kechürüm teshkilati, dunya xeter astidiki milletlerni qoghdash teshkilati, gérmaniye kishilik hoqoq teshkilati qatarliq köpligen siyasiy partiye we kishilik hoqoq teshkilatliri gérmaniye hökümitige we mérkél xanimgha murajetname we mektup yollap, xitay rehberliri bilen élip baridighan muzakirilerde tibetlikler bilen uyghurlarning kishilik hoqoq weziyitini küntertipke kirgüzüshni telep qilghan idi.

Gérmaniye metbuatlirida körsitilishiche, xitay hökümiti özlirining yawropa birliki bilen yaki gérmaniye bilen bolghan munasiwetlirini noqul halda, " peqetla soda - Sétiq munasiwiti " dep qaraydu, shunga yawropa birlikige eza döletler kishilik hoqoq mesilisini tilgha alghan haman xitay terep, " ichki ishlirimizgha qopalliq bilen arilashti " dep naraziliq bildüridu.

Ötken yili gérmaniye bash ministiri mérkél xanim bérlinda dalay lamani qobul qilip körüshkendimu xitay hökümiti, " ichki ishlirimizgha qopalliq bilen arilashti" dep qiyamet qopurup mérkél xanimgha qattiq hujum qilghan, mérkél xanim bolsa, " démokratik bir döletning bash ministiri bolush süpitim bilen, her qandaq bir milletning wekili bilen, her qandaq bir kishilik hoqoq jengchisi bilen körüshüsh hoququm bar " jawab bergen, bu sewebtin xitay bilen gérmaniye munasiwetliri bir mezgil dawalghushqa duch kelgen idi.

Emeliyette bolsa, yawropa birlikining xitaygha qaratqan omumiy istratégiyisining peqet soda munasiwetlernila emes, belki xitayning démokratiyilishishini ilgiri sürüsh, xitayni siyasiy, ijtimaiy,qanuniy, memuriy, medeniy - Maarip, muhitni qoghdash ... Qatarliq nurghun jehetlerde islahat élip bérishigha heydekchilik qilishtin ibaret köp tereplimilik mezmunlarni öz ichige alghanliqi shundaqla, kishilik hoqoq mesilisiningmu yawropa birlikining xitaygha qaratqan istratégiyisining muhim mezmunlirining biri ikenliki körülmekte.

Mesilen, ötkende byüriksélde élan qilinghan yawropa birlikining xitaygha qaritidighan istratégiyilik pilanida, yawropa birlikining kishilik hoqoq mesiliside xitay bilen bolghan söhbetlerni kücheytidighanliqi alahide tekitlinish bilen birge, "yawropa birliki, junggoning qanun we démokratik asaslargha tayanghan erkin bir jemiyetke qarap yüzlinishini ümid qilidu, junggo, yawropa birlikining sherqqe kéngiyishi jeryanidiki tejribe - Sawaqlirini qobul qilishi lazim, chünki ilgiriki köpligen sotsiyalistik döletler bu jeryanda özlirining qurulmisini tedriji halda yawropa birlikining ölchemlirige maslashturghan idi " dep körsitilgen idi. Yeni yawropa birliki xitayni sotsiyalizimdin waz kéchip, démokratik bir séstimigha köchüshke ashkara dalalet qilghan idi.


Menbe:http://www.rfa.org/uyghur/obzor/obzor-parhat-10272008205202.html/story_main?encoding=latin

Heqqaniy Dawaning Ghelbisini Tebrikleymiz!



Essalamu eleykum Rabiye ana bashliq Amérikidiki barliq qérindashlar, qandaq ehwalingizlar, ailingizdikiler obdan turiwatamdu.Bizdin ehwal sorisingizlar yaxshi turiwatimiz, bashqa ishlar jayida kétiwatidu.

Radiyodin Guentanamo xapiliqimizning pütkenlikini we axirlashqanliqini anglap teswirligüsiz xushhal bolduq.U yerdiki qérindashlirimizning hörlükke chiqqanliqi ular üchünla emes milliy zulum astida turiwatqan 20 milyondin artuq Uyghuristan xelqi üchünmu intayin qutluq we xasiyetlik bir ish boluptu.

Bu xewer Uyghuristannila emes belki pütün dunyani zil-zilige salidighan xewer boldi. Xelqimizning ahu-zari Hudagha yétti. Heqqaniyet zulmet üstidin ghelbe qildi. Pashist Xitaylarning chawisi chitqa yéyildi.



Shermendichilik Adalet teripidin ret qilindi!



Biz Uyghurlar dunyada heqqaniyetning mewjut ikenlikige, zorawanliq we pashizimning haman meghlup bolidighanliqigha, milliy iradimizning uzaqqa qalmay emelge ashidighanliqigha qaytidin ishenduq!Kelgüsige bolghan ishenchimiz, insaniyetke bolghan muhabbitimiz hessilep ashti.



Biz bir Uyghur teshkilati bolush süpitimiz bilen Amerika hökümitige we heqqaniyet shemshirini tutup turghan qanun ijrachillirigha kolléktip teshekkurimizni bildürimiz we ulargha minglarche éhtiram bildürimiz.

Amerika xelqining we Amerikidiki sizlerge oxshash qérindashlirimizning ularning teqdirini ongshash yolida körsetken barliq japaliq tirishchanliqliringizlargha semimiy rehmetimizni éytimiz.

Biz bu xewerni anglap intayin hayjanlanduq, özimizni basalmiduq, köz we qulaqlirimizgha ishenmiduq, chanaqlirimiz issiq yash bilen nemdeldi. Amerikigha rexmet, bizdek bir mezlum xelqning ümüdini yerde qoymidi. Bizning sulghun chirayimizni düshmen aldida qan-yashqa boyimidi. Bizning qaraniyet tajawuzchilar aldida qeddimizni yene bir qétim tikliwélishimizgha yol échip berdi. Bizde "Künning yérimi ayding, yérimi qarangghu" dégen hikmetlik söz bar. Biz Uyghurlar Amérika xelqining bu dostaniliqini esirlerdin esirlergiche unutmaymiz!



Bu biz uyghurlarning qanche yillardin béri zariqip kütken bir xewirimizidi.Guentanamogha qamalghan 22 qérindishimizning ishlirining utuqluq bolishi üchün körsetken barliq semimiyitingizlardin Alla razi bolsun.Amerika heqiqiten biz deslepte oylighandek qanun döliti iken.Uning dölet sistimisi pütün dunyada örnek qilinip, érqiy we kultural qirghinlargha son bérilse ejep emes. Xitaylar axiri mat boldi, ishlar düshmenler kütkendek emes biz arzu qilghandek axirlashti. Dawayimizning qarangghuluq qaplap turghan yollirigha yene bir qétim nur chéchildi.



Ishengüsiz bu xosh xewerdin wetinimizning tagh-deryalirimu shatlinidighan, xelqimiz xushalliqtin qin-qénigha patmay sekrishidighan boldi.



Toye xitaylar toye! Bashqilarning zimini, bayliqlirini, meniwiyitini talan-taraj we xanu weyran qilghanlarning aqiwétining qandaq bolidighanliqini aldirimay bilip qalisen-téxi!



Hörmetlik Rabiye ana eger u 17+5 hemsherimiz bilen uchrushup qalsingizlar biz Yawropadiki Uyghurlardin séghinip salam yollap qoyarsizler. Biz allaning millitimizge ulardek pidakar, shir yürek we wijdanliq perzentlerni téximu köplep bérishi üchün duwa qilip kéliwatimiz we qilimiz.

Alla milyonlighan qiz-yigitlirimizning jümlidin Guentanamo türmisidin azat bolghanlarning weten-millet yolida tartqan japa-musheqetlirining minglap sawabini bersun.Wetinimiz sherqiytürkistanda xitayning qan purap turidighan zindanlirida éghir iskenje astida yashawatqan qehriman perzentlirimizning put-qolidiki koyza kishenlernimu parchaqlap tashlisun, shu künlerni baldurraq xelqimizge nésip qilsun!

Biz Guentanamo Uyghurlirining ishlirinining utuqluq bolghanliqini qizghin tebrikleymiz, ulargha bexit tileymiz we ulargha otluq salimimizni yollaymiz.Xelqimizni bu ghelbisi üchün yene bir qétim qutluqlaymiz!


Xeyir xosh Guentanamo! Yashisun erkinlik! Yashisun öz xelqining erkinliki üchün jénini atighan ezimetler!

Sherqiytürkistan Birliki Teshkilati

07.10.08 Gérmaniye/Frankfurt

Sodiye Richardo Urbina Ependi Uyghur Tutqunlarning Amérikigha Qoyup Bérilishi Heqqide Buyruq Chüshürdi

Muxbirimiz Jüme
2008-10-07

7 - Öktebir etigen saet onda, amérika fédératsiye sot mehkimiside guantanamodiki uyghur tutqunliri üstide échilghan sotta amérika washington rayonluq sot mehkimisi sodiyisi richardo urbina ependi uyghur tutqunlarning amérikigha derhal qoyup bérilishi kérekliki heqqide buyruq chüshürdi.

RFA Photo

7 - Öktebir etigen saet onda, amérika fédératsiye sot mehkimiside sodiye richardo urbina ependi uyghur tutqunlarning amérikigha derhal qoyup bérilishi kérekliki heqqide buyruq chüshürdi. Süret, amérika fédératsiye sot mehkimisining binasi.

Bu heqte toxtalghan rabiye qadir xanim mezkur qararni barliq uyghurlarning erkinlik signali dep körsetti.

Uyghurlarning közliridin hayajan yashliri töküldi
Sodiye urbina ependi öz sot mehkimisining mezkur qararini bayan qilip ötkende sotqa sirttin qatnashqan uyghurlar we uyghur mesilisige yéqindin köngül bölüp kéliwatqan bashqa kishiler öz xushalliqini yoshuralmighan idi. Uyghurlar öz - Ara quchaqlashti, ularning közliridin hayajan yashliri töküldi.

7 Yildin buyan amérikining guantanamodiki herbiy türmiside yétiwatqan 17 neper uyghur gerche hökümet teripidin "düshmen jengchisi emes" dep békitilgen bolsimu, emma mezkur uyghurlarni xitaydin bashqa ötküzüwalidighan dölet chiqmighanliqi sewebidin, bu uyghurlar yene dawamliq türmige mehkum bolushqa mejbur bolghan idi.

Sodiye urbina ependi : "bu, buyruq. Men bu kishilerning dexli - Teruzge uchrishini xalimaymen"
Bügün mezkur uyghur tutqanlarning amérika hökümiti ustidin amérika fédéral sotigha sunghan erzi üstide échilghan sotta, sodiye urbina ependi mezkur uyghur tutqunlarning amérikigha qoyup bérilishini qarar qilghandin kéyin, uyghurlarning amérikigha derhal qayturup kélinishi kéreklikini buyrudi hemde uyghur tutqunlar amérikigha kirgende amérika köchmenler idarisi we tamozhna xadimlirining bularni qolgha alimiz dep xiyal qilmasliqini bildürdi we: "bu, buyruq. Men bu kishilerning her qandaq shekilde dexli - Teruzgha uchrishini xalimaymen. Bu uyghurlar hökümet xadimlirining dexlisige, tosqunluq qilishigha uchrimasliqi kérek. Men ularni körgenge qeder bu uyghurlarning saq ‏ - Salamet bolushini ümid qilimen" dédi.

Sodiye urbina ependining bu buyruqlirida birxil bitaqetlik we qetiylik tuyghuliri chiqip turatti. Amérika hökümet terep adwokatliri bu uyghurlarni amérikigha qayturup Sot axirida rabiye qadir xanim: " bu gün pütün uyghur xelqige erkinliktin signal bérildi" dédi. Kélish qedem basquchliri üstide teyyarliq körüsh üchün sottin yene bir hepte bérishni telep qilghan bolsimu, emma sodiye urbina ependi bularning bu teleplirini ret qildi.

Rabiye qadir xanim: " bu gün pütün uyghur xelqige erkinliktin signal bérildi"
Sot axirida guantanamodiki uyghur tutqanlarning aqlinip amérikigha qoyup bérilishi heqqide toxtalghan rabiye qadir xanim: " bu gün pütün uyghur xelqige erkinliktin signal bérildi" dédi.

Gerche amérika hökümitimu guantanamodiki uyghur tutqunlarni dushmen jengchisi emes dep ispatlap chiqqan bolsimu, emma xitay hökümet dairiliri izchil halda guantanamodiki uyghur tutqunlarni térrorchilar yaki térror gumandarliri dep élan kéliwatqan idi.

Bügün xitay tashqi ishlar bayanatchisi ching gang yene mezkur uyghur tutqunlarni térror gumandarliri dep atidi we ularni xitaygha qayturup kélip qanun buyiche jazalash kéreklikini yene tekrarlidi.

Henri shajefiski :"uyghurlar uchun qutluq we tarixi bir kündur "
Halbuki, amérika fédératsiye sotining mezkur qarari heqqide toxtalghan uyghur kishilik hoquq qurulushi diréktori henri shajefiski ependining bildürüshiche, amérika sotining mezkur buyruqi xitay hökümitining uyghur tutqunlarni térrorchi qilip süretleshke körsetken barliq tirishchanliqini inkar qilidiken.

U mundaq dédi: " biz shuni körüwalalaymizki, xitay hökümiti guentanamo türmisige qamalghan uyghurlarni térrorchi qilip körsitishke tiriship kéliwatqan idi. Bügün ularning bu tirishchanliqi amérika soti teripidin inkar qilindi. Bu uyghurlar uchun qutluq we tarixi bir kündur."

Bu heqte toxtalghan dunya uyghur qurultiyi reisi we uyghurlar milliy herikitining yétekchisi rabiye qadir xanim, gerche xitay hökümitining, guentanamo türmisige bir nechche uyghurning qamalghanliqi sewebidin uyghurlarni térrorchi dep körsitip, uyghurlarning öz erkinliki üchün élip barghan küreshlirini térrorchi katégoriyisige kirgüzüp, uyghurlarni étnik millet süpitide yoqatmaqchi bolghanliqini emma xitayning bu suyiqestining emelge ashmighanliqini ilgiri sürdi.

Rabiye qadir xanim yene, yillardin béri guantanamoda azab chekken bu uyghurlarning töligen bedellirining hergiz bikargha ketmeydighanliqini bildürüshti hemde dunyadiki barliq uyghurlarni guentanamo tutqunlirining uyghur mesilisini dunyagha tonutushta qoshqan töhpisini untumasliqqa chaqirdi.

Amérikining guentanamo herbiy türmiside esli 22 neper uyghur tutqun qamalghan bolup, 2006 - Yili ulardin 5 nepiri albaniyige yerleshtürülgen.

Menbe:http://www.rfa.org/uyghur/xewerler/tepsili_xewer/guantanamo-uyghurliri-erkinlik-10072008204636.html?encoding=latin

Sherqiytürkistan Birliki Teshkilati Jumhuriyitimiz Munqeriz Qilinghan Bexitsiz Künlerni Xatérlidi



Sherqiytürkistan Birliki Teshkilati Xitay tajawuzchilliri teripidin 1949-yili 10-ayda munqeriz qilinghan Sherqiytürkistan Jumhuriyitini hatérlesh, bu arqiliq xitay tajawuzchillirigha bolghan öchmenlikimizni, özimizning musteqilliqqa, hörlükke, azatliqqa teshna ikenlikimizni ipadilesh, shundaqla xitaylarning wetinimizde yürgüziwatqan érqiy we kultural qirghinchiliqini erkin dunyagha anglitish meqsidide 2008-yili 10-Ayning 04-küni Frankfurtta Xitay tajawuzchilirigha qarshi namayish oyushturdi.


Buningdin 59 yil awal yeni 1949-yili Xitay tajawuzchilliri her-türlük hile-neyrenglirini ishqa sélip, eziz wetinimiz Uyghuristanni tinch yol bilen bésiwélip, Sherqiytürkistan Jumhuriyitini munqeriz qilghan idi. Wetinimiz Xitay tajawuzchillirining mustemlikisige aylinip qalghandin kéyin milliy medeniyitimiz chetke qéqildi, tebiy köpüyishimiz tosqunluqqa uchridi, diniy étiqadimiz kemsitildi, maddiy we meniwiy bayliqlirimiz talan-taraj qilindi. Mana yoqarqidek sewepler bilen milliy mewjutluqimiz éghir tehditke uchrap kelmekte.

Sherqiytürkistan Birliki Teshkilati Milliy Jumhuriyitimiz Aghduruwétilgen bu bexitsiz künlerni ehmiyetlik ötküzüsh üchün, Gérmaniyening Frankfurt Sheheride paaliyet ötküzüp, 1949-yildin béri xelqimizning öz wetinide turup, Xitay köchmenlirining derdidin ikkinchi sinip muamilisige uchrawatqanliqini, qul qiliniwatqanliqini, qattiq kemsitiliwatqanliqini erkin dunyagha anglatti.Paaliyet jeryanida eziz wetinimiz Uyghuristanning bügünki échinishliq siyasiy weziyitige ayit Bérishur, Bash maqale, VCD, we Jornallar tarqitilghandin basqa, tarixta sherqiytürkistanda qurulghan döletlerge we bügünki dewirdiki Uyghuristan xelqinining siyasiy teqdirige ayit Gérman tili we Engiliz tilida hazirlanghan ming parchige yéqin matériyal tarqitildi.

Hemmimiz bilginimizdek köz aldimizdiki 2008-yil ichidela xelqimiz pütün Uyghuristanni qaplighan halda Milliy zulumigha qarshi qozghulup, tench we quralliq shekilde heriket élip barghan bolsimu, siyasiy jehettin ijabiy özgürüsh bolush uyaqta tursun, xitaylarning xelqimizge tutqan pozitsiyesi téximu wehshiliship ketti. Xitay tajawuzchillirining dölet térorigha qarshi her türlük shekilde naraziliqini ipadiligen xelqimiz xitay hökümitining „Siyasiy we Ijtimayi Jinayetchi“ dégen ikki lenettekkur wéwiskisi astida qattiq basturishigha uchrap kelgenidi.Paaliyette tarqitilghan matériyallarda Xitay tajawuzchillirining siyasiy, iqtisadiy we ijtimayi heq hoquqliri üchün kürishiwatqan xelqimizni, siyasiy betnamlardin bashqa yene özi zorlap tangghan siyasiy séstima keltürüp chiqiriwatqan her türlük atalmish jinayetler bilen eyiplep xelqimiz üstidin étnik we Kultural qirghin yürgüziwatqanliqigha alahide yer bérilgen bolup, bu yil kirgendin kéyinki Ürümchi, Hoten, Qeshqer, Kuchar, Ghulja we Korla qatarliq rayonlarda yüz bergen weqeler sewebidin xelqimizning kolliktip jazaliniwatqanliqimu nuqtiliq tonushturuldi.



Namayish saet 14:00 de bashlinip 18:00 giche dawamlashti.Namayish Frankfurt Sheherining Hoptiwahe etrapida orunlashturuldi.Bu namayish bashtin axir intayin tertiplik we netijilik boldi.

Sherqiytürkistan Birliki Teshkilati Teshwiqat Merkizi

Presseerklärung

Die Chinesen haben im Oktober 1949 Ostturkistan besetzt. In den Jahren 1933 und 1944 haben die Uyghuren es zweimal durch Aufstände geschafft, sich von der Besetzung durch die Chinesen zu befreien. Die letzte Republik wurde durch die Zusammenarbeit der inneren und äußeren Feinde besetzt und existiert seit dem nicht mehr als Republik, trotzdem existiert die Republik immer noch in den Herzen der Uyghuren.

Seit der Besetzung Ostturkistans durch China haben die Chinesen auf die Vernichtung der Kultur, Ethnie und Religion der Uyghuren hingearbeitet und sie versuchen die Uyghuren aus der Geschichte zu verbannen, indem sie einen systematischen Völkermord betreiben. Es wurden 49 Atomtest in Ostturkistan durchgeführt, mehrere 100.000 Uyghuren sind dadurch ums Leben gekommen und es gibt immer noch Uyghuren, die dadurch einen körperlichen ( Behinderung, Missbildung usw. ) und geistigen Schaden haben, der sich in vielen Krankheitsformen zeigt.

Die Bodenschätze wurden systematisch ausgebeutet und dadurch wurde ein ökologisches Desaster hinterlassen. Das Wasser und der Boden wurden dadurch vergiftet. Viele Tiere und Pflanzen sind dadurch ausgestorben. Das Klima hat sich geändert, der Schnee auf den Bergen ist geschmolzen.Um unser Volk zu vernichten, haben die Chinesen eine diktatorische Politik der Geburtenkontrolle bei der uyghurischen Bevölkerung durchgeführt, dabei wurden mehrere Millionen uyghurische Babys getötet.

Seit der Besetzung der Chinesen haben wir unsere Werte und Kultur nicht an unsere Kinder vermitteln können. In letzter Zeit wurden unsere Schulen geschlossen und unsere Muttersprache und Schrift wurden als minderwertig angesehen. Der Unterricht wurde zum Nachteil für unser Volk verändert, unsere Kinder werden in der Schule gezwungen die chinesische Sprache zu lernen und zu benutzen. Unser nationales Bildungssystem wurde zerstört und die Lehrer, die in unserer Muttersprache unterrichteten, wurden aus dem Schulwesen entfernt. Unsere Geschichte und unser Volk wurden als nicht existent und als Lüge an unsere Kinder vermittelt.

Obwohl wir nicht sagen konnten was wir denken, gibt es Medien, die in der uyghurischen Sprache verbreitet werden, aber selbst diese müssen mit einem Verbot rechnen. Die Arbeitslosigkeit in Ostturkistan hat bei den Uyghuren die Oberhand gewonnen, wobei es bei den Chinesen in Ostturkistan kaum Arbeitslosigkeit gibt. Die Uyghuren haben im eigenen Land kaum Möglichkeiten zu arbeiten oder Firmen zu gründen. Unser Volk ist dadurch zu einem der ärmsten Völker der Welt geworden.

Seit 2008 wurden die Uyghuren in Ürümchi, Hoten, Kashgar, Kucha, Peyziabad, Yengisheher, Yengihisar, Kargalik, Gulja, Aksu und Turfan, die sich gegen die Ungerechtigkeiten des chinesischen Staates einsetzten, als „Terroristen“, „Religiöser Fanatiker“, und „Separatisten“ tituliert und wurden ohne Beachtung Internationaler Menschenrechte verurteilt und zu 10.000en in Gefängnisse gesteckt, teilweise lebenslänglich. Viele von ihnen wurden in einer unglaublich brutalen Art und Weise gefoltert und auch umgebracht.

In diesen tagen im Oktober vor 59 Jahren haben die Chinesen unser freies Land Osttürkistanisch Republik besetzt. Wir erinnern uns an unsere Republik und wollen das unser Land Osttürkistan wieder ein Freies und unabhängiges Land wird. Wir als Uyghurischer Verein in Europa erinnern heute an die Ungerechtigkeiten der Chinesen. Wir erbitten die Zivilisierte Welt und ihre Demokratischen Länder, Nationen, Völker, Organisationen, Vereine und Bürger und uns finanziell und politisch zu unterstützen, um diesen Schandfleck der Geschichte der Menschheit zu bereinigen.

Ostturkistanische Union e.V.

Bush: " Biz Erkinlik Üchün Küresh Qilghuchilarning Hemmisige Yantayaq Bolushini Dawamlashturimiz"

Muxbirimiz Jüme


2008-09-23

23 - Séntebir, seyshenbe küni amérikining nyuyork shehride, birleshken döletler teshkilatining yilliq omumi yighini bashlandi. Yighinda amérika prézidénti jorj bush döletlerde teshkilati omumiy yighinidiki eng axirqi nutuqni sözlidi.



AFP Photo

Bush pragada Kishlik hoquq we Insan heqliri heqqide Notuq bayan qildi

Jorj bush bu nöwetlik nutqida, birleshken döletler teshkilatini térrorluqqa qarshi köresh qilish bilen mustebitlikke qarshi turushni teng orungha qoyushqa we yéngidin meydangha kelgen démokratik döletlerni izchil qollashqa chaqirdi.

Amérika prézidénti jorj bushning bu nöwetlik birleshken döletler teshkilati omum yighinida sözligen nutqida démokratiyini ilgiri urush we térrorluqqa qarshi turush asasiy salmaqni igileydighan bolup, u aldi bilen birleshken döletler teshkilatining qurulush tarixini eslep ötti we dunya rehberlirining bundin 63 yil muqeddem san fransisko shehiride, insaniyetning négizlik hoquqlirini kapaletke ige qilish, xelqara tinchliq we bixeterlikini qoghdash üchün birlikte küch chiqirishta pikir birliki hasil qilghanliqini hemde shu asasta birleshken döletler teshkilatining nizamnamisini békitip chiqqanliqini ilgiri sürdi.


Menbe:http://www.rfa.org/uyghur/xewerler/tepsili_xewer/bush-UN-nutqi-09232008211329.html/story_main?encoding=latin
Prézidént bush": bizning öz xelqimizning éhtiyaj teleplirige inkas qayturush mejburiyitimiz bar"
Prézidént bush bu nizamnamida otturigha qoyulghan mezmunlarni emelde ashurush ishlirining hazir, térrorluq we bashqa shekildiki riqabetlerge duch kéliwatqanliqini, bu xildiki riqabetler üstidin ghalip kélishning yighin ehlining ortaq mejburiyiti ikenlikini otturigha qoydi we mundaq dédi: " musteqil dölet bolush süpitimiz bilen hemmimizde döletni mesuliyet bilen bashqurush, mesililerni bashqa döletlerge tesir körsitishtin ilgiri hel qilish mejburiyiti bar. Bizning öz térritoriyimizde térrorluq, adem bédikchiliki we teshkillik jinayet ötküzidighanlarning jenniti bolup qélishining aldini élish mejburiyitimiz bar. Bizning yene, öz xelqimizning kishilik hoquqlirigha hörmet qilish, we öz xelqimizning éhtiyaj teleplirige inkas qayturush mejburiyitimiz bar."

Prézidént bush nutqida térrorluq we mustebitlikke qarshi turushning birleshken döletler teshkilatining mejburiyiti ikenlikini, térrorluq we mustebitlikini tügitishning dunyani téximu parlaq yolgha bashlaydighanliqini ilgiri surup mundaq dédi: "her xil shekildiki hökümetlerge oxshash muamile qilishining ornigha biz aktip halda mustebit döletlerge shert qoyushimiz, térror we esebiylikning tereqqiy qilishigha yol qoyghan ellerni naümid qoyushimiz kérek. Bir birlikte heriket qilish arqiliq zamanimiz duch kéliwatqan riqabetlerge taqabil turalaymiz hemde shundila dunyani téximu bixeter, téximu güllengen hemde ümid‏ - Arzulargha tolup tashqan yolgha yétekliyeleymiz."

Jorj bush: "qachanliki puqralargha öz bashliqlirini tallash hoquqi bérilse, ular radikal idéologiyilerdin mena izdeshke urunmaydiken"


Prézidént bushning bu nöwetlik nutqida erkinlik we kishilik hoquqni ilgiri sürüshmu zor salmaqni igileydighan bolup, prézidént bush bu heqte 21 - Esiride birleshken döletler teshkilatining nizamnamiside körsitilgen tinchliq we bixeterlik wedilirini emelde körsitish üchün yene dunya rehberlirining téximu ümidwar bir yolni yeni, kishiler erkin pikir yürgüzeleydighan, özi xalighan shekilde dingha ishineleydighan hemde erkinlik ghayiliri üchün küresh qilalaydighan bir yolni otturigha qoyushi kérek ikenlikini ilgiri sürdi.

Jorj bush yene erkinlik tesewwurini emelge ashurushning xuddi birleshken döletler teshkilati nizamnamiside körsitilginidek, özlirining eng aliy ghayisi ikenlikini otturigha qoydi we:"tarix shuni ispatlidiki, qachanliki puqralargha öz bashliqlirini tallash hoquqi bérilse, ular radikal idéologiyilerdin mena izdeshke urunmaydiken. Hökümet öz puqralirining hoquqini hörmet qilidiken, puqralarmu öz qoshnilirining hoquqigha hörmet qilishqa bashlaydiken."

Prézidént bushning bu nöwetlik nutqida diqqetni tarqitidighan yene bir terep bolsa, uning birleshken döletler teshkilatini mustebitlik bilen térrorluqqa oxshash salmaqta taqabil turushqa chaqirghanliqi bolup, bush bu heqte toxtilip mundaq dédi: " birleshken döletler teshkilatining barliq ezaliri mustebitlikke qarshi , xuddi térrorluqqa qarshi küresh qilghandek shiddet bilen küresh qilishi kérek."

Jorj bush: " meyli qaysi zaman, we meyli qaysi makanda bolsun xelqqe tallash hoquqi bérilsila, ular erkinlikni tallighanliqi bir heqiqettur"


Bush yene we hazir dunyagha yéngidin meydangha kelgen démokratik döletlerdin ukrainiye, gruziye we qirghizistan qatarliq döletlerni tilgha aldi we mundaq dédi: " biz shuninggha shahit bolduqki, kishiler öz azadliqi üchün izchil halda gheyur qararlarni aldi. Bashqilarning körsetkenlirining eksiche, meyli qaysi zaman, we meyli qaysi makanda bolsun xelqqe tallash hoquqi bérilsila, ular erkinlikni tallighanliqi bir heqiqettur."

Bush yene birleshken döletler teshkilatining qarshi pikirdikilerni we hökümetsiz teshkilatlarni mezkur teshkilatning démokratiye fondi bilen qollashni dawamlashturup kelgenlikidin minnetdar ikenlikini, hemde bu xil qollashni dawamlashturushi kéreklikini otturigha qoydi we mundaq dédi: "dunyaning herqaysi jaylirida meydangha kéliwatqan démokratik döletler erkinlik üchün baturane kökrek kirip chiqmaqta. Birleshken döletler teshkilatidek köp tereplik jemiyetler bulargha arqa térek bolushni izchil dawamlashturushi kérek."

Jorj bush: " biz erkinlik üchün küresh qilghuchilarning hemmisige yantayaq bolushini dawamlashturimiz"


Bush nutqi jeryanida bügün bu yighilishqa gruziye, liwan, afghanistan, liwiye, iraq we bashqa yéngidin meydangha chiqiwatqan batur démokratik ellerning wekillirimu barliqini tilgha aldi we ularni medhiyilep: "biz silerning gheyritinglargha qayilmiz. Biz siler bergen qurbanliqlargha éhtiram bildürimiz. Biz silerning ilham béghishlaydighan ölgenlerge apirin qoyimiz. Biz erkinlik üchün küresh qilghuchilarning hemmisige yantayaq bolushini dawamlashturimiz," dédi.

Bush nutqida yene dunya rehberlirini namratliq, késellik, sawatsizliq, tebiiy apet qatarliqlargha birlikte qarshi turushqa chaqirdi we axirida, gerche térrorluqqa qarshi turush, mustebitlikke xatime bérish we tereqqiyatni ilgiri sürüsh xizmiti müshkül bolsimu, emma bularning intayin zörür wezipe ikenlikini ilgiri sürdi.



Menbe:http://www.rfa.org/uyghur/xewerler/tepsili_xewer/bush-UN-nutqi-09232008211329.html/story_main?encoding=latin

Uyghur Teshkilatliri Ghuljida Échilghan 12 Uyghurgha Höküm Élan Qilish Sotigha Inkas Qayturdi

Muxbirimiz Shöhret Hoshur
2008-09-23

Ili oblastliq sot mehkimisi 18 ‏ - Séntebir küni ochuq sot échip, 24 neper uyghur yash üstidin höküm élan qilghan idi. Shinxua agéntliqining xewiride mehkumlardin 12 nepirining ijtimaiy jinayet bilen, 12 nepirining siyaisy jinayet bilen eyiblengenlikini bildürüldi.

4 - Awghust künidiki hujumda öltürülgen 16 xitay qoralliq saqchi xadimlirining matem murasimgha qatnishiwatqan uyghurlarning yighilip turushqan we bir xitay saqchisining kishiler topini nazaret qilip turghan körünüshi. 2000 Gha yéqin uyghurlarmu matem murasimigha qatnashqan bolup, bir nechche kishiler AFP muxbirigha özlirining matemge buyruq bilen qatnishiwatqanliqini éytqan.


Emma, mehkumlarning konkrét qandaq heriketler seweblik qolgha élinghanliqi we qandaq jazagha uchrighanliqi bildürülmidi. Ili oblastliq partkomning muawin sékritari, siyasiy qanun komitétining mudiri jang yün höküm élan qilish yighinida söz qilip, mezkur yighinni xitayning üch xil küchlerge qarshi herikettiki qetiy meydanining ipadisi, bash kötürgen haman urush charisining bir parchisi dep körsetken. Bu sözler bu künki yighinda az dégende bir qanche kishige ölüm jazasi bergenlikidin bisharet bermekte. Bügün muhajirettiki uyghur teshkilatliri bu heqte bayanat élan qilip, xitay hökümitini eyiblidi.

Dunya uyghur qurultiyining bayanatchisi dilshat rishit sözide, xitayning siyasiy délolarni qanun buyiche emes, belki siyasiy chaqiriq we höjjetke asasen bir terep qiliwatqanliqini, bu xil ishning xelqara qanunlargha tamamen xilap ikenlikini bildürüp xelqara jamaetni xitaygha bésim ishlitishke chaqirdi. Dilshat Rishit sözide xitay yene xatalishiwatidu, qoral küchige tayinip turup uyghurlarni zulumgha süküt qildurmaqchi boluwatidu dep eyiblidi.

Merkizi Gérmaniyining Grankfurt shehirige jaylashqan Sherqi Türkistan Birliki teshkilati, mezkur yighinda jazagha uchrighan mehkumlarning jinayetchi ikenlikini inkar qildi.

Shinxua agéntliqining mezkur yighin heqqidiki xewiride, ötken 8 ay ichide, 6 térrorluq teshkilati pash qilinghanliqi, 3 eskiriy telimat bazisi we 11 qanunsiz diniy teshwiqat soruni bayqalghanliqi we 43 kishining qolgha élinghanliqi xewer qilinghan. Bu melumatlar, xitayning olimpik mezgilide yüz bergen yene bir qatar weqelerni xitayning dunyadin yoshurun tutqanliqini körsetmekte.

Teshkilat bashliqi Küresh Atahan sözide, xitayni étnik qirghinchiliqni yolgha qoyuwatidu dep eyiblidi. U sözide yene, xitayning 50 yildin béri iqtisadiy jehettin namrat qaldurush, medeniy ‏ - Maarip jehettin arqida qaldurush, sehiye jehettin mudapiesiz qaldurush we qanliq basturush qatarliq her xil shekillerde étnik tazilash élip bériwatqanliqini bildürdi.

Yuqirida biz silerge, eli qunaxun, memtili abduraxman qatarliq 24 neper yashqa xitay teripidin élan qilinghan hökümge qarita uyghur teshkilatlirining inkasini silerge sunduq.

Menbe:http://www.rfa.org/uyghur/xewerler/tepsili_xewer/12-uyghur-sotlandi-09232008211315.html?encoding=latin

Sherqiytürkistan Birliki Tehkilatining Ghulja Soti Heqqidiki Bayanati


Buningdin bir qanche kün ilgiri Xitaylar wetinimiz Sherqiyturkistanda 150 tin artuq yash ösmürni qanunsiz diniy telim-terbiyege qatnashqan dep eyiplep, oqutquchilliri bilen qoshup, qolgha alghan we ulargha siyasiy, iqtisadiy we ijtimayi jazalarni bergenidi.

Bu qétim igiligen melumatlirimizdin qarighanda, Xitay tajawuzchilliri yene 2008-yili 9 – ayning 18 – küni Sherqiyturkistanning Ghulja sheheride ochuq sot échip, Eli Qunahun qatarliq 12 neper Uyghur yashning resmiy qolgha élinghanliqini jakarlidi we yene Memtili Abdurahman qatarliq 12 neper qehriman perzentlirimiz üstidin wehshiylerche höküm élan qildi. Biz bir teshkilat bolush süpitimizbilen, yoqarqi 24 neper bigunah qérindishimizning Xitaylar teripidin rehimsizlerche jazalanghanliqidin qattiq ökünimiz.

Xitay tajawuzchilliri bu yil kirgendin béri her türlük bahane-seweplerni kötürüp chiqip, Sherqiytürkistanning siyasiy weziyitini intayin keskinleshtüriwetti. Ular özlirining insaniy heq-hoquqlirini telep qilghan qanche minglighan Uyghur qiz yigitlirini qanliq basturup, xelqimizni erkin nepes alalmaydighan halgha chüshürüp qoydi.Millitimizning ghururigha tegdi, milliy shan-sherep tuyghumizni haqaretlidi.

Mana mushundaq bir ehwalda, Uyghur xelqining her türlük usullar bilen milliy zulumgha qarshi xilmu-xil paaliyetler bilen shughullinishi jismaniy we meniwiy jehettin tehditke uchrighan bir kishining özini qanunluq qoghdash yolida élip barghan tirishchanliqlirigha oxshashla heqqaniy we qanunluq herkettur.


Biz Xitay tajawuzchillirining wetinimiz Sherqiytürkistanning Ghulja sheheride élip barghan insan qélipdin chiqqan bu qilmishidin xewer tapqandin kéyin intayin ghezeplenduq we éghir qayghurduq.


Xitay tajawuzchilliri wetinimiz sherqiyturkistanni bésiwalghan 59 yildin béri qattiq yumshaq charilerni ishlitip, Uyghur xelqinining azatliqqa we hörlükke bolghan intilishini yoq qilalmidi, buningdin kéyin hem yoq qilamaydu. Xitaylar Sherqiytürkistan milliy herkitini qattiq bastursaq, sherqiytürkistan xelqining qelbide qorqunch hasil qilip, Uyghurlarni milliy jasaritidin ayrip tashlap, bu milletni tarix sehnisidin yoqutiwétish üchün shert-sharayét hazirliyalaymiz, dep chöchirini xam sanawatidu.Xitay tajawuzchilliri xelqimizni qanche basturghanche milliy qarshiliq körsütüsh herketlirimiz téximu ewij alidu.Xitaylarning Sherqiytürkistan tupraqlirida put térep turishi qiyin ehwalgha chüshüp qalidu.Xelqimiz axiri siyasiy meqsetlirige yétmey qoymaydu.


Biz bir teshkilat bolush süpütimiz bilen, Xelqara jemiyettin, Xitay hökümitining bu yil kirgendin buyan wetinimiz Sherqiytürkistanda yürgüziwatqan étnik we kultural qirghinchiliqigha alaqidar mesililerge yéqindin diqqet qilishini, Sherqiytürkistan mesilisining yalghuz insan heqliri, démokiratiye we diniy erkinlik mesilisila emes belki bir milletning milliy musteqilliq mesilisi ikenlikini étirap qilishini, Xitay hökümitige qattiq bésim ishlitip, yoqulup kétish aldida turiwatqan xelqimizge ege chiqishini, xitaylarning bu xil zorawanliqlirining aldini élishini telep qilimiz.

Sherqiytürkistan Birliki Teshkilati Teshwiqat Merkizi